De situatie in Haïti is de afgelopen week snel verslechterd. Waar de demonstraties en het bendegeweld tot voor kort vooral geconcentreerd waren in de hoofdstad Port-au-Prince en omringende plaatsen is de onrust nu overgeslagen naar de rest van het land. Prijzen van benzine en voedsel stijgen tot ongekende hoogte. “Haïti staat opnieuw in brand”, schrijft Haïti-kenner Amy Wilenz.
Sinds vrijdag 5 augustus is Edner Décime weer vrij. Zondag 17 juli stond de journalist in de rij bij een benzinepomp in Delmas, in het noordoosten van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince, toen hij door gewapende mannen uit zijn auto getrokken werd. Zijn ontvoerders gingen er snel vandoor in een auto met loeiende sirenes. Bijna drie weken leefden familie, vrienden en collega’s in onzekerheid over zijn lot. Nu is hij weer thuis. Décime is een van de honderden Haïtianen die de afgelopen maanden ontvoerd werd door gewapende bendes. Het doel is geld.
Zondag 17 juli stond Edner Décime in de rij bij een benzinepomp in Delmas, in het noordoosten van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince, toen hij door gewapende mannen uit zijn auto getrokken werd. Zijn ontvoerders gingen er snel vandoor in een auto met loeiende sirenes. Zijn familie, vrienden en collega’s zitten al twee weken in angst en spanning. “Er staat een prijs op zijn hoofd, zoals er een prijs stond op het hoofd van een slaaf ten tijde van de kolonie.”
“Geweld in Haïti. Tientallen gedood bij gevechten om controle”, zo luidde de kop op de nieuwssite van BBC News half juli. Is dit nog wel nieuws? Of neem deze kop, drie dagen later: “Bendegeweld in Haïti: VN doet handel in kleine wapens in de ban”. Zal dit besluit van de Veiligheidsraad helpen om de toevloed van zware wapens aan banden te leggen? De Haïtianen lijden onder het geweld, de onveiligheid, de economische crisis, het gebrek aan bijna alles. Mensenrechtenorganisaties slaan alarm, de Verenigde Naties vergaderen, de pers doet verslag, en de Haïtiaanse regering zwijgt.
Donderdag 7 juli is het een jaar geleden dat Haïti werd opgeschrikt door het bericht dat president Jovenel Moïse in zijn slaapkamer was doodgeschoten. Zijn vrouw Martine Moïse raakte gewond. De Haïtiaanse interim-regering heeft donderdag tot een nationale vrije dag verklaard en zal in de tuinen van het Pantheon, de nationale eregalerij een herdenkingsbijeenkomst houden. De nabestaanden van Moïse weigeren hierbij aanwezig te zijn, nu nog altijd niet duidelijk is wie er achter de moord zitten. Interim-premier Ariel Henry wordt verdacht van betrokkenheid.
Dat de situatie in de Haïtiaanse gevangenissen slecht is, is bekend. De gevangenissen zijn overvol en mensen zitten vaak jarenlang in voorarrest voordat hun zaak behandeld wordt. Maar de aanhoudende crisis heeft ook gevolgen voor de voedselvoorziening in de gevangenissen. Tussen januari en april zijn zeker 54 gevangenen door ondervoeding gestorven, meldde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties vorige week. De afgelopen week overleden acht gevangenen.
Goed nieuws uit Haïti is al jaren zeldzaam. De berichten gaan bijna altijd over aardbevingen, orkanen, ontvoeringen en moorden. Het gros van de ruim elf miljoen inwoners zou het liefst het eiland willen verlaten. En tóch, toch zijn er Haïtianen die de moed niet verliezen en keer op keer weer mooie dingen organiseren. Zoals het jaarlijkse boekenfestival Livres en folie, dat donderdag 16 juni voor de achtentwintigste keer wordt gehouden, ditmaal in het Karibe Convention Center in de hoofdstad Port-au-Prince.
Donderdag 12 mei ontdekte een helikopter van de Puerto Ricaanse grenswacht op zee een gekapseisde boot. Tot nu toe konden 38 mensen gered worden en zijn elf lichamen geborgen. Maar volgens de opvarenden, op twee na allemaal Haïtianen, waren er tussen de 60 en 75 personen aan boord, wat betekent dat er nog veel mensen vermist worden. Dit jaar is het aantal Haïtianen dat hun land verlaat verdubbeld volgens Amerikaanse autoriteiten. Het bendegeweld en de economische crisis zijn de belangrijkste oorzaken.
Haïti lijdt al een aantal jaren onder toenemend bendegeweld. Gangs ontvoeren burgers om aan geld te komen en bestrijden elkaar om de macht in handen te krijgen. Het aantal burgerslachtoffers stijgt. In de eerste zes weken van dit jaar kwamen minstens 188 mensen door geweld om het leven. Sinds afgelopen weekend leveren twee bendes strijd ten noorden van de hoofdstad Port-au-Prince, zijn tweeëntwintig mensen gedood en kunnen mensen hun huizen en buurt niet uit.
Al jaren verkeert Haïti in een politieke crisis. Volgens sommigen ging het al mis bij de verkiezingen van voormalig president Michel Martelly in 2010. Maar sinds de moord op president Jovenel Moïse in juli vorig jaar is er sprake van een politieke chaos. Toch gloort er nu een sprankje hoop: vorige week spraken twee belangrijke tegenstanders voor het eerst met elkaar.
Zes jaar geleden maakten de Haïtianen zich vooral zorgen over de economische situatie. Bij een enquête kreeg gebrek aan veiligheid nog geen 10 procent van de stemmen. Maar blijkens een recent onderzoek houden bendegeweld, ontvoeringen en moorden, kortom veiligheid, de inwoners nu volledig in hun greep. Al het andere komt op het tweede plan. Intussen denken Haïtiaanse maatschappelijke organisaties en het buitenland verschillend over hoe de crisis moet worden aangepakt.
Een uitweg uit de impasse. De samenleving tegenover de crisis Dinsdagavond 8 februari organiseren het Belgische onderzoeksinstituut CETRI en Caroline Roose, lid van het Europees Parlement namens de Groenen/EFA een online conferentie over de situatie in Haïti, de rol...
Maandagochtend is Haïti opnieuw getroffen door een reeks zware aardschokken kort achter elkaar. De twee zwaarste bevingen hadden een kracht van 5,4 en 5,6 op de schaal van Richter en vonden plaats in het departement Les Nippes, op het zuidelijk schiereiland, de regio van de grote aardbeving vorig jaar augustus. Twee mensen vonden de dood en er raakten ruim vijftig mensen gewond.
Het nieuwe jaar is nog maar enkele dagen oud, en Haïti heeft alweer twee maal het internationale nieuws gehaald. Op nieuwjaarsdag, tevens de dag waarop in 1804 de onafhankelijkheid werd uitgeroepen, pleegden “bandieten en terroristen” een aanslag op premier Ariel Henry. En dinsdag 4 januari is op het vliegveld van Panama de Colombiaan Mario Antonio Palacios gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij de moord op president Jovenel Moïse in juli vorig jaar.
Het gerecht, oorspronkelijk gekookt door slaven voor hun eigenaars, staat symbool voor hoop en waardigheid in het onrustige Caribische land. De joumou-soep van Haïti heeft een beschermde status gekregen van Unesco.
Vijf maanden nadat de Haïtiaanse president Jovenel Moïse in zijn slaapkamer werd vermoord en zijn vrouw voor dood achter gelaten, is nog altijd veel onduidelijk. Direct na de moord zijn diverse arrestaties verricht. De eerste verdachten worden deze week voorgeleid. Maar wie zat er achter de moord? De Amerikaanse krant The New York Times deed zelf uitgebreid onderzoek in Haïti.
In een special over slavernij kan aandacht voor Haïti, het eerste onafhankelijke land in Latijns-Amerika en de eerste postkoloniale zwarte republiek ter wereld, niet ontbreken. Aan het einde van de achttiende eeuw inspireerde de leus “Vrijheid, gelijkheid en broederschap” de tot slaaf gemaakten van het toenmalige Saint-Domingue. Maar de Fransen zelf kwamen al snel terug op hun revolutionaire slogan. Met zijn boek over rassengelijkheid diende de Haïtiaan Anténor Firmin hen eind negentiende eeuw van repliek.
De situatie in Haïti wordt steeds moeilijker. Terwijl het onderzoek naar de moord op president Jovenel Moïse in een impasse lijkt te zijn geraakt neemt de onveiligheid toe. Ontvoeringen zijn aan de orde van de dag en bendes controleren grote delen van de hoofdstad. Daarbovenop is er nu een groot gebrek aan brandstof en zijn de vervoerders in staking gegaan.
Een vermoorde president, een zware aardbeving, gevolgd door een tropische storm, en duizenden migranten op zoek naar een beter leven tegengehouden bij een grens. Gewapende bendes die een groot deel van de hoofdstad controleren. En nu nummer een op de lijst van landen met de meeste ontvoeringen per capita. Haïti heeft het zwaar te verduren. En toch zijn er mensen die geloven in een toekomst.
Het slechte nieuws over mensen op zoek naar een veilig bestaan gaat onverminderd door. Na de berichten over de vele duizenden Haïtianen schuilend onder een brug tussen Mexico en de Verenigde Staten, zijn het deze week alarmerende artikelen over vrachtwagens vol mensen die de aandacht trekken. Honderd Haïtianen in een container in Guatemala, en ruim zeshonderd, meest Guatemalteken, in drie aanhangers in Mexico.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.