In dit interview vertelt Joshua de Boer aan La Chispa over zijn onderzoek onder Venezolaanse migranten in Moravia, een wijk van de Colombiaanse stad Medellín. Hij is enthousiast over het verrichte veldwerk, al ‘moest ik soms balanceren tussen mijn onderzoek onder Venezolanen en mijn dagelijks leven te midden van Colombianen.”
De Argentijnse president Javier Milei is inmiddels ruim een half jaar aan de macht. Bij zijn aantreden noemde hij als de belangrijkste uitgangspunten van zijn regering een beperkte overheid, respect voor privé-eigendom en vrije handel. De focus van het economisch beleid moest liggen op een herstel van de overheidsbalans, indamming van de inflatie en het aantrekken van buitenlandse investeringen. In dit artikel maakt de auteur de voorlopige balans op.
Hoe staat Chili erbij, ruim vier jaar na de sociale uitbarsting van 2019? Een doorbraak naar een rechtvaardiger samenleving is mislukt. Volgens de publieke intellectueel Álvaro Ramis blijven de Chilenen ”massaal bewust van de grote ongelijkheid en ontevreden met het neoliberale systeem, maar zien ze geen oplossingen op een sociale manier, maar alleen binnen het individualistische neoliberale kader”.
80 jaar nadat in Guatemala de periode aanbrak die de “tienjarige lente” wordt genoemd, een periode ingeluid met het aantreden van de eerste democratisch gekozen president, de hervormer Juan José Arévalo, was daar in 2023 plotseling zijn zoon: Bernardo Arévalo. De zoon had onmiskenbaar het idealisme en gevoel voor sociale rechtvaardigheid van zijn vader geërfd maar hij liep al tegen de zestig toen hij politiek actief werd. Mogelijk wist hij te goed wat de huiveringwekkende gevolgen konden zijn.
Tot verassing van velen en tot frustratie van de zittende macht, die alles uit de kast haalde om hem tegen te houden – maar het was te laat – won Bernardo Arévalo de presidentsverkiezingen en werd hij begin 2024 geïnaugureerd. Voor veel Guatemalteken gloort er hoop, hoop op een nieuwe democratische lente.
Chili staat bekend als een relatief veilig land, maar heeft de laatste jaren te maken met een sterke toename van ernstige criminaliteit. Daarvoor zijn verschillende oorzaken. In het Zuiden van het land speelt de strijd om autonomie van de inheemse Mapuche, in het Noorden zijn Colombiaanse en Venezolaanse bendes actief. Intussen probeert president Boric het hoofd te bieden aan het geweld en de ontstane onrust.
Mijn naam is Mariela Miranda van Iersel, en zoals je uit mijn twee achternamen kunt afleiden, ben ik half Chileens en half Nederlands. Gemotiveerd door mijn ervaring als vrijwilliger in sociale integratieprogramma’s, vertrok ik in 2017 van het Chileense huis uit mijn kindertijd naar Nederland voor een interdisciplinaire bachelor in de sociale wetenschappen en economie. In de hoop verder te leren over maatschappelijke uitdagingen, en vooral ook dingen die ik dácht te weten in vraag te stellen, begon ik aan een master in ontwikkelingsstudies aan het International Institute of Social Studies (ISS). Deze opleiding hielp me de real-world uitdagingen die me aan het hart gaan te verbinden aan wetenschappelijke theorieën en beide verder te verkennen door middel van onderzoek.
In de periode voor de Tweede Wereldoorlog ontstonden in Chili verschillende nationaalsocialistische bewegingen: de MNS en de Chileense afdeling van de Duitse NSDAP, die erg populair was onder Duitse immigranten in het zuiden van Chili. De inlichtingendienst van de nazi’s in Berlijn (Sicherheitsdienst) maakte gebruik van deze sympathisanten bij het opzetten van een spionagenetwerk dat actief was op het hele continent.
Sinds begin 1974, toen de eerste nummers van de voorlopers van LA Chispa van de stencilmachines rolden, zijn Latijns-Amerika en de Cariben op het eerste gezicht onherkenbaar veranderd. In 2004 kennen bijna alle 22 belangrijkste landen een of andere vorm van democratie, al is de kwaliteit daarvan vaak mager. In strikte zin is alleen Cuba niet democratisch. Over socialisme en revolutie praat bijna niemand meer.
De special trappen we af met een overzicht van de jaren 1974 tot 2004: de eerste dertig jaar berichtgeving van La Chispa en haar voorgangers. In # 300 schreef Jan de Kievid een overzicht van de ontwikkelingen in die periode in ‘een conservatief continent met een revolutionaire reputatie’. Aan het begin van het nieuwe millennium leek een nieuw elan de kop op te steken. Meerdere presidenten beloofden hun volkeren een ‘nieuwe toekomst’ en een ‘nieuw ontwaken’. Weg met het verleden, weg met de armoede, achterstelling en ongelijkheid. In Mexico was het de nieuwbakken president Vicente Fox, in Peru was het Alejandro Toledo en in Venezuela, als eerste, Hugo Chávez. In een redactioneel in 2001 maakte La Chispa echter korte metten met deze prachtige vergezichten: ‘Een ex-manager van Coca-Cola, een econoom en een ex-militair; en dat moet de verbeelding aan de macht helpen?’
Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.
Over de in december aangetreden nieuwe Argentijnse president Javier Milei wordt heel verschillend gedacht. In La Chispa is vooral gewezen op mogelijke negatieve gevolgen van zijn aangekondigde beleid. In onderstaand artikel betoogt de Nederlander Jan Stroeken, docent macro-economie aan de Universidad de Concepción del Uruguay in Santa Fe in Argentinië, dat van Milei’s beleid wel positieve effecten te verwachten zijn.
De aanloop naar de presidentsverkiezingen in Venezuela volgend jaar vertoont veel overeenkomsten met een Venezolaanse soapserie. De ontwikkelingen zijn enigszins verrassend en volgen elkaar snel op, maar passen wel binnen een vast stramien. Nieuwste loot is het referendum over de regio Essequibo, die zowel door Venezuela als buurland Guyana wordt beschouwd als hun grondgebied.
Een maand geleden keurde de VN Veiligheidsraad een multinationale ondersteuningsmissie voor Haïti goed, geleid door Kenia, in nauwe samenwerking met Haïti. Verschillende, vooral Caribische landen hebben deelname toegezegd. Het doel is tweeledig, allereerst beveiligen van strategische plekken, zoals vliegvelden en ziekenhuizen. Daarnaast creëren van een veilig klimaat zodat op termijn vrije verkiezingen mogelijk zijn. Iedereen vindt dat er iets moet gebeuren. Maar sommige Haïtianen hebben twijfels bij de nu ingeslagen weg.
Drie kandidaten hebben kans de presidentsverkiezingen van 22 oktober te winnen: de linkse peronist Sergio Massa, de rechtse Patricia Bullrich en de rechtsextremist Javier Milei. De laatste domineert het nieuws met plannen als invoering van de dollar en vrije verkoop van wapens en menselijke organen. Door zijn opvallende optreden en doordat Argentijnen weinig meer verwachten van de traditionele partijen, zou Milei president kunnen worden.
Al veertig jaar worstelt Argentinië met het dictatoriale verleden. Vooral door de grote vasthoudendheid van mensenrechtenorganisaties zijn unieke resultaten geboekt bij de berechting van de mensenrechtenschenders. Ontkenners van de staatsterreur rukken echter op. Een van hen is Javier Milei, die kans heeft de presidentsverkiezingen van 22 oktober te winnen.
Een derde van de Argentijnse stemgerechtigden is jonger dan 29. Deze groep haalt zijn informatie uit sociale media die worden gedomineerd door extreemrechtse groepen.
Basisgegevens van Argentinië
Volgens veel Argentijnen was alles vroeger beter. Scherpe politieke polarisatie, hoge inflatie en wijdverbreide corruptie zijn inderdaad niet fraai, maar daar staat veel tegenover. Veel Argentijnen zijn sterk gehecht aan democratie en zelden zijn misdaden van een dictatuur zo goed in eigen land berecht als hier. De macht van militairen en de katholieke kerk is ingedamd en vooral door een sterke vrouwenbeweging zijn homohuwelijk en abortus gelegaliseerd. Opmerkelijke punten als inleiding bij de Special.
De solidariteitsbeweging tegen de dictatuur in Chili was bijzonder groot. Dat kwam vooral doordat Chili onder de socialistische president Allende een land van hoop was geweest. Ook was veel in Chili voor West-Europeanen herkenbaar. Chileense vluchtelingen versterkten de beweging. Een korte schets van de geschiedenis van de solidariteit.
In Chili wordt voor de tweede keer in korte tijd een nieuwe grondwet ontworpen. In de Constitutionele Raad proberen de rechtse partijen via een grote meerderheid het neoliberale karakter van de huidige grondwet te handhaven. Als ze daarin slagen, zal het in december 2023 opnieuw mislukken het land een democratischer, socialer en ecologischer grondslag te geven. Dan staat de linkse president Gabriel Boric met lege handen.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.