In de verhalenbundel Mond vol vogels van Samanta Schweblin (1978) krijgt elk personage te maken met het onverwachte, zo lezen we op de omslag. In twintig verhalen schetst de Argentijnse schrijfster verschillende werelden waarin personages het leven proberen te vatten en te beleven, soms in alledaagse situaties, soms in absurdistische omstandigheden. Schweblin woont in Berlijn. La Chispa interviewde haar per e-mail.
“Als je geen domme dingen doet als je jong bent, heb je niets om over te lachen als je oud bent.” Aldus Mafalda, het bekendste stripfiguur en cultureel erfgoed van Argentinië. Ze ziet eruit als het lieve buurmeisje dat nooit ouder wordt. Maar wacht tot ze haar mond opentrekt, achter haar onschuldige uiterlijk gaat een pittige dame schuil. De zesjarige rebel heeft een groot sociaal bewustzijn en een tegendraads geweten. Met haar volle bos donker haar en een strik is tegelijkertijd toegankelijk en eigenwijs.
Op 12 april 1593 kwam de jezuïet Luis de Valdivia samen met enkele ordegenoten aan in Santiago de Chile. Hij was afkomstig uit het Spaanse Granada en was uitgezonden vanuit Lima om het geloof te prediken onder de inheemse bevolking in het zuiden van het Spaanse onderkoninkrijk Peru, dat zich uitstrekte van Nicaragua tot de zuidpunt van Zuid-Amerika. De groep jezuïeten verbleef een maand in het dominicanenklooster Santo Domingo. Daarna werd er een huis voor hen gekocht voor 3600 goudstukken, opgehaald onder de gegoede burgerij van Santiago.
Columbus rekruteerde in 1492 zijn eerste tolken door bewoners van de door hem ‘ontdekte’ Caribische eilanden gevangen te nemen en te deporteren. Zij die naar Spanje werden meegenomen overleefden de reis vaak niet. In 1526 werd deze brute wervingscampagne zelfs officieel bekrachtigd in de Koninklijke Verordeningen inzake goed bestuur en goede behandeling van de Indianen (1526): de Spanjaarden mochten op elke ontdekkingsreis één of twee mensen gevangen nemen om er tolken van te maken. De Engelsen, Fransen, Nederlanders en Portugezen deden trouwens hetzelfde in Noord-Amerika en Afrika.
Een vrouw vaart met haar zoontje een rivier af, van Quibdó naar Bellavista. Zij is wit, hij is zwart. Ze heeft hem niet gebaard, maar is wel zijn moeder. Ze zijn onderweg naar de biologische moeder. Wat maakt een vrouw tot een moeder? En waar is iemand geworteld? Deze vragen onderzoekt Lorena Salazar Masso (1991) in haar debuutroman De rivier is een wond vol vissen. La Chispa interviewde haar via internet.
Wat betekent het om huis en haard te verlaten, op zoek naar een betere maar onzekere toekomst? Te verhuizen naar een land met een andere taal en cultuur? Over deze vragen schreef Patricia Engel de roman Een oneindig land (Infinite Country), over een familie die uiteengerukt wordt door (geïllegaliseerde) migratie, het lot van vele latino’s in de Verenigde Staten. La Chispa interviewde haar per e-mail.
Alweer voor de 29ste keer wordt begin juni in de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince het jaarlijkse boekenfestival Livres en folie gehouden. Altijd een groot feest waar uitgevers en schrijvers hun boeken presenteren. Maar dit jaar klinkt er protest en weigeren sommige auteurs hun medewerking. Zij zijn het niet eens met het besluit van de organisatoren om Prosper Avril tot eregast van het festival te benoemen. Wie is deze Avril?
Hoe gaan ouders om met het verlies van hun kind? Welk effect heeft een zelfgekozen levenseinde van een zoon op de relatie van die achterblijvende ouders? Wat doet het enorme verdriet met het gezin? Deze vragen onderzoekt de Colombiaanse schrijver Tomás González (1950) in zijn ingetogen roman Het broze licht. Hoofdpersoon is de kunstschilder David, die in 1983 met zijn vrouw Sara en hun drie zoons vanuit Colombia naar de Verenigde Staten emigreert.
Literatuurlijst Jamaica
‘Dit is ons leven’ zeiden gedetineerden van een Mexicaanse jeugdgevangenis tegen Guillermo Arriaga (1958). “Ze hadden mijn roman Het vuur redden gelezen en zeiden ‘jij bent in de gevangenis geweest’”, vertelt de Mexicaanse schrijver tijdens een bezoek aan Nederland.
Socrates, Kant, Nietzsche, wereldwijd kent men deze denkers. In de filosofie ligt veel focus op westerse denkers, vindt intercultureel filosoof Renate Schepen. In juli gaf ze de vijfdaagse cursus Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie aan de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW). La Chispa liep een cursusdag mee op het landgoed van ISVW in Leusden en ontmoette Schepen daarna in Amsterdam voor een interview.
In Amsterdam-West werd in oktober 2018 grote muurschildering ontdekt die door een Chileense politieke vluchtelingen in 1981 gemaakt is. De muurschildering wordt nu gerestaureerd door de toenmalige leider van de schildersbrigade Jorge Kata Nuñez, samen met een andere Chileense kunstenaar, Juan Heinsohn. Dit stukje politieke en culturele geschiedenis blijft zo voor Amsterdam behouden.
Achter in de roman Broodkruim (Migas de pan) van Azriel Bibliowicz (1949) staat een gedetailleerde plattegrond van het huis waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. “Het grappige is dat door de tekeningen lezers het huis zijn gaan zoeken”, vertelt de Colombiaanse auteur in een online interview vanuit zijn woonplaats Bogotá. “Waar is dat huis nou precies, vragen ze dan”, zegt Bibliowicz. Een groter compliment als schrijver kun je natuurlijk niet krijgen. “Maar het is natuurlijk onvindbaar. Het is fictie.”
La Chispa interviewt Rodrigo García (1959), oudste zoon van Gabriel García Márquez, in een online interview over zijn boek Er is nog tijd. Herinneringen van een zoon aan Gabriel García Márquez. Hierin vertelt hij openhartig over het afscheid van zijn ouders Gabriel García Márquez (1927-2014) en Mercedes Barcha (1932-2020).
“De 2000 beste nummers, ooit gemaakt” – zo maakt de Top 2000 reclame voor zichzelf. Daarover valt natuurlijk te twisten, want bijvoorbeeld Latijns Amerika is nog steeds een blinde vlek bij Nederlandse muziekliefhebbers. Jammer, omdat velen daardoor het fantastische stemgeluid van bijvoorbeeld de Mexicaanse Amparo Ochoa niet kennen. In de jaren ’80 van de vorige eeuw was dat anders; toen had ‘iedereen’ de LP ‘April in Managua: the Central American Peace Concert’ op de platenspeler liggen, of gekopieerd op een cassettebandje. Een van de meest indrukwekkende nummers van dat album uit 1984 is ’La Maldición de Malinche’, de Vloek van Malinche, zoals gezongen door Amparo Ochoa en haar landgenoot en gitarist Gabino Palomares – die het nummer in 1978 schreef.
Museum De Pont in Tilburg heeft recentelijk een aantal werken verworven van de Colombiaanse kunstenaar Beatriz González (Bucaramanga, 1932). Deze werken zijn tot 6 februari te zien in het museum. Cargueros de Bucaramanga, een acht meter lang geschilderd fries van textiel uit 2006 maakt op indringende wijze het geweld in Colombia voelbaar. Thema´s als vermissing, migratie en collectieve rouw staan centraal in het werk van González en sluiten aan bij actuele ontwikkelingen in Colombia en de rest van Latijns Amerika.
Als onderdeel van onze Special over Nederland en de slavernij in Latijns Amerika en de Cariben delen we met jullie boeken die betrekking hebben tot dit onderwerp.
Anansi is een spin en speelt traditioneel een hoofdrol in de verhalen van het Ashanti-volk. Hij stak vanuit Ghana en andere Afrikaanse landen de Atlantische Oceaan over naar Latijns-Amerika, samen met de tot slaaf gemaakten. In die nieuwe wereld paste de hoofdpersoon in veel van die verhalen zich aan. Zijn slimmigheid en humor verloor hij daarbij niet. Ook bleef hij het symbool van ‘wie niet groot en machtig is, moet slim zijn’. Inmiddels is Anansi weer de oceaan overgestoken, nu naar Nederland: meegenomen door nazaten van tot slaaf gemaakten.
Landen als Bolivia, Peru en Ecuador lijken op het eerste gezicht heel katholiek, maar de oorspronkelijke bevolking heeft daarin veel inheemse geloofsuitingen opgenomen: religieus syncretisme. Al eeuwen bestaat subtiel verzet, van kunstenaars en anderen, tegen de door de Spanjaarden opgedrongen godsdienst. Vicenta Mamani Bernabé, een Boliviaanse protestantse Aymaravrouw die theologie heeft gestudeerd, zoekt de verbinding tussen inheemse spiritualiteit en christelijke godsdienst, met aandacht voor de positie van vrouwen.
Hoog in de Andes ligt Tiwanaku, de belangrijkste precolumbiaanse stad van Bolivia. Het gaf de naam aan een van de machtigste rijken van Zuid-Amerika. En ook tegenwoordig blijft Tiwanaku belangrijk. Zo inaugureerde voormalig president Evo Morales zijn derde regeringstermijn in de pre-Inca stad. Wat maakt Tiwanaku zo bijzonder?
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.