Vrije tijd & Toerisme

Waarin een klein land groot kan zijn

12 juli 2019

Auteur: Frank Bron

Achtergronden bij het honkbal in de Dominicaanse Republiek

Wie Dominicaanse Republiek zegt, zegt honkbal. Het is verreweg de belangrijkste sport in het land en zo populair dat het op straat gewoon ‘de bal’ genoemd wordt. Het wordt door het hele land en door iedereen gespeeld.

Juan Marichal, Ozzie Virgil, Pedro Martínez, Vladimir Guerrero, Yordano Ventura, Fernando Rodney, Robinson Marichal, het zijn stuk voor stuk bekende namen – althans, voor inwoners van de DR en voor honkbalfans in de Verenigde Staten. Deze zeven vormen slechts een klein deel van de Dominicanen die het in de VS gemaakt hebben. Natuurlijk zijn er ook honkballers net wie het slechter afloopt, maar altijd zijn de Dominicanen trots op hun landgenoten bij de grote noorderbuur.

Honkbal is verreweg de populairste sport in de Dominicaanse Republiek (DR) en ook bijna de enige waarmee het land internationaal serieus genomen wordt. Op de internationale ranglijst van de World Baseball Sofball Confederation (WBSC) staat het land op een twaalfde plaats; Nederland staat achtste. Het vrouwenhonkbalteam van de DR staat zelfs op een negende positie. In het land zelf wordt de sport beisbol genoemd, van het Engelse baseball, of la pelota (de bal).

Vitilla

Naast het officiële honkbal bestaat er in de DR ook een min of meer formele straatversie van de sport, genaamd vitilla. Vastgelegde regels ontbreken, maar vaak wordt vitilla gespeeld met een grote flessendop (van de ‘gallon’ fles drinkwater die overal te koop is ) en een bezemsteel of andere stok. De technieken die je hier opdoet, kunnen je later roem en rijkdom opleveren in het beloofde land van honkbal, de Verenigde Staten.

World Series

Honkbal was slechts van 1992 tot 2008 een Olympische sport (in Tokyo 2020 staat het opnieuw op het programma). Wellicht dat het land in haar nationale sport dan een Olympische medaille kan veroveren want dat is tot op heden niet gelukt (ook niet met softbal, de vrouwelijke tegenhanger van honkbal). Desondanks is de sport onverminderd populair.

Het bekendste honkbaltoernooi in de wereld zijn echter de World Series die in hun huidige vorm bestaan sinds 1903. Het is geen echt wereldkampioenschap, want deelname is voorbehouden aan teams uit de Major League Baseball (MLB) uit de VS en Canada. De spelers hoeven echter niet uit deze landen afkomstig te zijn en daarom hebben pitchers (slagmannen), catchers (vangers) en fielders (veldspelers) uit de DR altijd een belangrijke rol gespeeld bij deze World Series: zo’n 16 procent van alle spelers in de Major League komt uit Latijns Amerika, ruim de helft van hen uit de DR.

Naast de World Series bestaat er sinds 1938 ook een officieel wereldkampioenschap honkbal, onder veel verschillende namen. De DR is twee keer, in 1948 en 2013, wereldkampioen geworden (Nederland één keer, in 2011 in Panama). Opvallend genoeg waren het Cubanen die het spel in de DR introduceerden. Cuba had in 1866 al kennis gemaakt met het spel met de kleine, harde bal en het slaghout dat een jaar of twintig daarvoor door de New York Knickerbockers (nu: New York Knicks) bedacht was op basis van andere slagspelen.

Suikerriet

Veel Cubanen weken tijdens de Cubaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1868 – 1878) in hun land uit naar de DR en namen hun sport mee. Dus toen Amerikaanse mariniers in 1916 het eiland voor de eerste keer bezetten, konden ze meteen gaan honkballen met de lokale bevolking. Er bestonden al twee teams die nu nog steeds bestaan, namelijk de Tigres del Licey uit hoofdstad Santo Domingo (1907) en de Estrellas Orientales uit het oostelijker gelegen San Pedro de Macoris (1911).

Deze laatste stad speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het honkbal in de DR en zelfs wereldwijd. De meeste Dominicanen in de Major League komen uit deze stad en haar omgeving. De reden hiervoor ligt in het suikerriet.  De eigenaren van de suikerrietplantages en verwerkingsfabrieken in deze regio stimuleerden dat hun medewerkers gingen honkballen, met name in de winter als er weinig op de velden te doen was. De vele werkloze plantagemedewerkers waren dus makkelijk te interesseren om te gaan honkballen tegen werklozen van andere plantages en zeker als daar een financiële vergoeding tegenover stond.

Bedrijfstak

Inmiddels is deze bedrijfstak, het honkbal, het hele jaar door actief en scouts gaan alle grote en kleine speelveldjes in het land af op zoek naar talent. De gelukkigen krijgen een contract bij een van de Major League teams die allen een trainingsschool op het eiland hebben. Ze kunnen hiermee gemiddeld rond de achthonderd U$ per maand verdienen en dat is veel geld voor jongeren in de DR. De meest belovende talenten krijgen vervolgens een kans in de Minor Leagues in de VS. Natuurlijk kent de DR zelf ook een professionele competitie, maar deze bestaat uit slechts vijf teams. Elk team speelt zestig wedstrijden tussen oktober en februari en de twee uiteindelijke finalisten spelen om het Caribische kampioenschap met de kampioenen uit de omringende landen. De Tigres del Licey hebben dit kampioenschap al tien keer gewonnen, twee keer zo vaak als enig ander team.

Sammy Sosa

Geliefd

Het zal duidelijk zijn dat honkbal in de regio vanaf het begin een internationale aangelegenheid was, waarbij de VS einddoel, ideaal of financier waren. In de jaren vijftig was Ozzie (Osvaldo José) Virgil de eerste Dominicaan die de overstap naar de Major League maakte, en wel naar de New York Giants. Velen zouden hem volgen, zoals Juan Marichal en de broers Felipe, Matty en Jesús Alou die in 1963 alle drie voor de San Francisco Giants speelden. Dat was al historisch, maar vooral omdat de aanwezigheid van donkere spelers in de Major League in die tijd allesbehalve vanzelfsprekend was. Ook deze eeuw blijven Dominicanen grenzen oversteken en verleggen. Dankzij hun honkbaltalenten hebben onder meer Sammy Sosa, Pedro Martínez en Alex Rodríguez zichzelf en hun omgeving aan de armoede thuis (30 à 40 procent volgens de statistieken) ontworsteld en zich elders geliefd gemaakt.

Investeringen

Maar ook in de DR zien velen de grote spelers graag terug komen. Veel inkomsten uit de Major League worden namelijk weer ‘thuis’ geïnvesteerd. Pedro Martínez bouwde met zijn in Boston verdiende geld tientallen huizen voor zijn voormalige buren in Manoguayabo, naast kerken en fabrieken. En natuurlijk een honkbalveld. Vladimiro Guerrero liet zo veel huizen in zijn geboortestad Don Gregorio de Nizao bouwen, dat hij uiteindelijk een cementfabriek begon.

Andere spelers zoals Albert Pujols en David Ortiz investeren hun geld in sociale activiteiten in hun thuisland. Geschat wordt dat er via het honkbal, op een of andere manier, jaarlijks vijfhonderd miljoen U$ in de DR geïnvesteerd wordt. Daarnaast investeren Dominicaanse (voormalige) spelers, trainers en anderen hun tijd en energie in het opzetten en verbeteren van de honkbalinfrastructuur in andere landen van de regio.

Bredere opleiding

Toch brengt honkbal niet alleen maar goed nieuws voor jongeren in de DR. Volgens Charles Farrell, een sportadvocaat en marketingconsultant uit de VS, verdient slechts 2 procent van alle Dominicaanse spelers in de VS genoeg om van rond te komen. De meesten worden gewoon opzij geschoven als zij het gewenste niveau toch niet blijken te halen. “Dus je hebt al die kinderen die op dertien- of veertienjarige leeftijd van school gaan om zich helemaal aan honkbal te wijden”, aldus Farrell. Hij ziet ze vervolgens vaak terugvallen in de armoede wanneer ze als negentienjarigen geen contract meer krijgen en geen diploma’s hebben.

Daarom was Farrell betrokken bij het opzetten van de Dominican Republic Sports & Education Academy, waarmee niet alleen het honkbalniveau van nieuwe lichtingen spelers verhoogd moet worden, maar ook hun academische vaardigheden. Veel van de MLB trainingsscholen besteden inmiddels ook meer aandacht aan de algemene vorming van hun toekomstige spelers. Op die manier worden spelers ook beter voorbereid op het leven in de VS. “Het is waarschijnlijk in het belang van de teams zelf om hun spelers een bredere opleiding te geven dan alleen maar honkbal”, aldus Charles Farrell.

Deze bijdrage is onderdeel van de Special Dominicaanse Republiek, zomer 2019.

Gerelateerde berichten

Bergen, helden en een oude vent

Bergen, helden en een oude vent

Colombianen zijn gek van sport. Dat geldt zeker ook voor wielrennen. Traditioneel zijn ze sterk in de bergen, logisch gezien de geografie van het Zuid-Amerikaanse land. In de jaren tachtig was Lucho Herrera een grote naam, Nairo Quintana en Egan Bernal zijn de helden van nu. Onze correspondent Nico Verbeek – zelf ook wieleradept – verdiepte zich in de wielergeschiedenis van het land dat hij sinds 1996 als zijn thuis mag noemen. Het resultaat is het boek In de schaduw van het peloton. Van narco-sponsors tot de eerste Colombiaanse gele trui. La Chispa interviewde hem over dit mooie non-fictiewerk.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This