Paraguayaans voetbal
Vrijwel niemand weet het hier, maar een Nederlander – Wilhelm (William) Paats – bracht waarschijnlijk het voetbal naar Paraguay. Hij stichtte daar in 1902 de landelijk en internationaal succesvolle club Olimpia. Deze in Rotterdam geboren zakenman en consul was ook betrokken bij de oprichting van andere sportverenigingen.
Friedrich Wilhelm Paats Hantelmann, beter bekend als William Paats, werd geboren op 12 januari 1876 in Rotterdam. Als 18-jarige besloot hij op doktersadvies naar Zuid-Amerika te emigreren vanwege een ziekte aan zijn luchtwegen. Zijn eerste bestemming was Buenos Aires, Argentinië, waar zijn oom (tevens peetoom) met dezelfde naam op dat moment Nederlands consul was.
Nog voordat hij 19 jaar was, in 1894, arriveerde Paats in de Paraguayaanse hoofdstad Asunción, op uitnodiging van de lokale Banco Mercantil-directeur van Nederlandse komaf, Enrique Plate. Voor Plate ging hij werken als handelsdeskundige en boekhouder. Bovendien, omdat hij niet minder dan zes talen sprak, ging hij aan de slag als vertaler.
Volgens de overlevering was het Paats die de eerste voetbal uit Buenos Aires naar Paraguay haalde. In 1901 zou hij ook de eerste voetbalwedstrijd van het land georganiseerd hebben tussen twee teams van de lerarenopleiding in Asunción waar hij, naast zijn andere activiteiten, als gymleraar werkte. Maatschappelijk en sportief actief, was hij een jaar later initiatiefnemer van de oprichting van de allereerste voetbalclub van het land, Olimpia.
Echtgenote
De naam van de club was niet toevallig gekozen, want Paats’ eerste echtgenote was de Paraguayaanse Olimpia Martina Rodríguez. Het paar kreeg een dochter, genaamd Margarita, maar spoedig na het overlijden van Olimpia in 1903 werd de kleine Margarita naar Nederland gestuurd om daar door haar grootouders te worden opgevoed. Al in 1904 hertrouwde Paats met Matilde Melián Chiapi. Dankzij dit huwelijk is Paats nog steeds een bekende naam in het land.
Ondanks zijn vroegere ademhalingsproblemen ontpopte William Paats zich in Paraguay als een ware sportfanaat die verschillende sporten in het land introduceerde. Zo was Olimpia niet alleen een voetbalclub, maar werd er ook basketbal gespeeld. Bovendien richtte hij in 1906 de Liga Paraguaya de Fútbol op, de voorloper van de huidige Paraguayaanse Voetbalassociatie. Tussen 1909 en 1910 was hij voorzitter van de Liga. In 1912 behaalde Olimpia haar eerste landskampioenschap.
Hoewel er ook berichten zijn dat de eerste voetbalwedstrijd van het land gespeeld zou zijn tussen Engelse spoorwegarbeiders en hun lokale collega’s, wordt de Rotterdammer Paats algemeen gezien als de vader van het Paraguayaanse voetbal. Daarnaast liet hij het land kennismaken met onder meer cricket, tennis en roeien.
Zakenman
Ook op sociaal en zakelijk gebied was Paats actief. In 1899 was hij al één van de oprichters van de vrijmetselaarsloge Nummer 2 in La Augusta en begin twintigste eeuw was hij één van de meest succesvolle zakenmensen van het land. Ondertussen was hij in 1912 ook nog één van de initiatiefnemers van de Paraguayaanse Padvindersassociatie. In de jaren daarna was hij betrokken bij de oprichting van verschillende andere sportverenigingen. In 1924 stichtte Paats samen met anderen de Nationale Automobilistenclub op. Hoewel hij inmiddels 67 jaar oud was, wist hij in 1943 nog de lokale Asociación Cristiana de Jóvenes (Christelijke Jongerenorganisatie), aangesloten bij de internationaal bekende YMCA, te stichten.
Tijdens de Chaco-oorlog (1932 – 1935) richtte Paats het Legión Civil Extranjera (Corps Buitenlandse Burgers) op, dat de strijdkrachten met geld en goederen ondersteunde tegen buurland Bolivia. Daarnaast vond hij ook nog tijd om de officiële Nederlandse vertegenwoordiging in Paraguay te zijn. William Paats overleed op 70-jarige leeftijd op 28 augustus 1946 in Asunción. Hij wordt tot op heden geëerd als één van de groten uit de Paraguayaanse geschiedenis.
Zijn belangrijkste erfenis, voetbalclub Olimpia, is nog steeds een van de belangrijkste sportclubs in het land met veertig nationale voetbaltitels, waarvan één keer zes op rij. Daarnaast heeft de club, die speelt in wit shirt met zwarte horizontale band, acht internationale titels behaald, waaronder drie keer als clubkampioen van de Zuid-Amerikaanse voetbalbond en één keer de Wereldbeker voor clubs. Volgens de website van Olimpia zijn de huidige clubkleuren een verwijzing naar de soepkom die Paats van zijn moeder uit Rotterdam had meegekregen. Geïnspireerd door de kleuren van de soepkom liet hij, tijdens een reis naar Nederland in 1908, de eerste clubtenues maken die hij bij terugkeer in zijn nieuwe vaderland aan de club schonk.
1979 was het meest succesvolle jaar uit de geschiedenis van Olimpia, toen de club niet alleen landskampioen werd, maar ook kampioen van Zuid-Amerika, de Copa Interamericana won en tenslotte de Wereldbeker voor clubs. Ook de basketbalafdeling van Olimpia heeft grote successen gevierd; zowel bij de mannen als bij de vrouwen is zij de succesvolste club van het land. Toch een mooie nalatenschap van een jochie dat met longproblemen uit Rotterdam vertrok.
Lees ook het artikel: Wie was de ‘Man van elastiek‘?
Deze bijdrage is onderdeel van de Paraguay Special, voorjaar 2017
