Vrije tijd & Toerisme

Een maand lang festiviteiten

25 april 2016

Els Hortensius

Uruguay is maar een klein land, maar kent een fantastisch carnaval. Een maand lang feest, met talloze optredens en veel humoristische kritiek op het politieke en sociale leven in het land.

Gezien mijn protestantse wortels en Hollandse afkomst heb ik van huis uit weinig met carnaval. Mijn jaren in Ecuador veranderden hier niet veel aan; in de kuststreek waar ik woonde bestond carnaval vooral uit water gooien naar onschuldige voorbijgangers. Maar dit jaar was ik in Uruguay toen daar het carnaval begon en ik ben helemaal om: wat een leuk feest!

Mijn Lonely Planet reisgids had ons al een beetje voorbereid met een hoofdstuk gewijd aan carnaval in Montevideo: “If you thought Brazil was South America’s only carnaval capital, think again! Montevideanos cut loose in a big way every February, with music and dance filling the air for a solid month.” Een hele maand! Nergens wordt zo lang carnaval gevierd. Dat wilde ik wel eens meemaken (nou ja, één avond dan), dus gingen wij met mijn Uruguayaanse vrienden naar een carnavalsavond in hun sportclub, Club Malvin.

Daar was het basketbalstadion voor de gelegenheid tot theater omgebouwd en stroomde de tribune snel vol met buurtbewoners, terwijl gezinnen en vriendengroepen de tafeltjes op het speelveld vulden. We stonden nog in de rij voor onze kaartjes toen de eerste Murga al arriveerde. Uit de bus stapten dertien mannen en hun muzikaal leider, allen gekleed in fantastische, kleurrijke kostuums. Een Murga is een straatcabaretgroep die optreedt rond carnaval. Kostuums zijn net zo belangrijk als de zang. Tegen de tijd dat we ons tafeltje gevonden hadden, rende de Murga Patos Cabreros het podium op en begon te zingen, slechts begeleid door een drietal slaginstrumenten, om pas veertig minuten later al zingend in een lange stoet de zaal onder veel applaus weer te verlaten. Het was één vloeiende voorstelling, waarin het ene lied naadloos overging in het andere en het laag voor laag afpellen van de kostuums, wat steeds weer een andere schitterende creatie opleverde, bijna ongemerkt plaats vond.

 

Op de hak

Deze groep, en ook alle volgende groepen die avond, zong fantastisch. Me viel vooral op dat de teksten zo goed verstaanbaar waren, heel belangrijk want het draait voor een groot deel om de inhoud. In de liederen wordt het politieke en sociale leven in Uruguay op de hak genomen, een beetje vergelijkbaar met onze oudejaarsavondshows. Natuurlijk zijn de grappen voor buitenstaanders zoals wij niet altijd te begrijpen, maar door de wervelende show blijft er meer dan genoeg te genieten over. En een opmerking als “Wat een land, wanneer zelfs gevangenen uit Guantanamo Bay zo snel mogelijk weer weg willen!” doet ook ons lachen.

Vier murgas en een parodista traden die avond op. De parodista heeft zijn eigen regels en de naam zegt het eigenlijk al: de groep voert een parodie op, in dit geval het verhaal van Romeo en Julia, een moderne versie met ook hier veel knipogen naar het actuele Uruguay. Naast de murgas en parodistas zijn er ook nog humoristas, revistas en de sociedades de negros y lubolos (mensen met zwartgemaakte gezichten). Al deze groepen strijden ieder jaar binnen hun eigen categorie om de hoofdprijs. Vandaar dat carnaval wel een maand duurt: de officiële wedstrijden worden gehouden in het Teatro de Verano Ramón Collazo, maar tegelijkertijd presenteren de deelnemers zich iedere avond op talrijke plaatsen in Montevideo en de buitenwijken.

In de agenda op internet zie ik dat er alleen al op zondag 14 februari liefst twintig voorstellingen zijn. Groepen treden per avond gemakkelijk drie maal op, iets dat tot dollemansritten door de stad moet leiden, om enigszins op tijd bij het volgende theater te komen. De winnaars van de eerste twee rondes mogen door naar de derde en laatste ronde die opnieuw uit een aantal etappes bestaat. De beoordeling gebeurt door een jury die punten geeft op een groot aantal onderdelen, zoals tekst, zang, kostuums, enscenering en muzikaliteit.

 

Zwartgemaakte gezichten

De geschiedenis van dit carnaval gaat terug tot de 19e eeuw, toen vooral de zwarte bevolking kleurrijke optochten, de zogenaamde Llamadas, organiseerde. De van oorsprong Europese bevolking wilde ook graag meedoen en verkleedde zich daarom als Afrikaanse Uruguayanen, met zwartgemaakte gezichten, een fenomeen dat de naam lubolo krijgt. Hiermee waren de verenigingen van negros y lubolos een feit. Ze bestaan uit een dansgroep met slagwerkbegeleiding en lijken op de Braziliaanse en Caribische carnavalsgroepen.

Ook de murgas kunnen bogen op een lange geschiedenis. De eerste ontstonden aan het begin van de twintigste eeuw, als reactie op de toen in Uruguay heel populaire Spaanse zarzuelas. Al vanaf 1910 strijden de murgas jaarlijks met elkaar om de hoofdprijs. Groepen bestaan vaak vele jaren en hebben zo een lange traditie opgebouwd. Van oudsher maakten alleen mannen deel uit van de murgas, maar de laatste jaren zingen soms ook enkele vrouwen mee en in 2012 is de eerste geheel uit vrouwen bestaande murga, La Bolilla Que Faltaba, opgericht. Maanden tevoren wordt begonnen met oefenen en groepen beschikken over tekstschrijvers, choreografen, muzikale leiders en waarschijnlijk ook fondsenwervers, want om de kosten van kostuums en dergelijke te kunnen dekken is men afhankelijk van financiële steun. Terwijl de ene groep reclameborden op het toneel zet, begint de andere de voorstelling met het opnoemen van een lange lijst sponsors.

 

Competitie

In feite kan bij het carnaval in Uruguay iedereen aan zijn trekken komen, want uit de murgas zijn verschillende andere categorieën, zoals de eerder genoemde parodistas, bij wie toneelspel belangrijker is dan zang, en de revistas, die de nadruk leggen op dans, voortgekomen.

De volgende dag lezen we in de Uruguayaanse krant El País een verslag over de eerste competitieweek. Een van de groepen die we zagen, Queso Magro, blijkt het tot nu toe niet slecht te doen en maakte vooral indruk met een lied gewijd aan Amodio Pérez, de ex-guerrillastrijder die zijn maten aangaf en in ruil hiervoor een nieuwe identiteit kreeg. Na veertig jaar keerde hij vorig jaar onverwacht terug naar Uruguay waar hij direct gearresteerd werd. Maar of dit lied Queso Magro uiteindelijk naar de overwinning brengt, zal nog wel even onduidelijk blijven want de laatste wedstrijden zijn gepland voor begin maart. En bij slecht weer kan het carnavalseizoen nog uitlopen; het Teatro de Verano is in de open lucht dus als het regent wordt de voorstelling afgelast en op een later tijdstip ingehaald. Afwachten dus maar of vóór Pasen alles is afgerond…

Meer informatie: www.carnavaldeluruguay.com en www.daecpu.org.uy

Lees ook ons artikel over wijn proeven in Argentinië

Deze bijdrage is onderdeel van de ‘Vakantiespecial’ april 2016

Gerelateerde berichten

agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This