Artikelen
JAMAICA – BASISGEGEVENS
Basisgegevens van Jamaica
Lula roept op tot vrede, Bolsonaro blijft stil
In een lange overwinningsspeech heeft Luiz Inácio Lula da Silva de 215 miljoen Brazilianen opgeroepen tot harmonie en om weer “één Brazilië” te gaan vormen. Hij wil een einde maken aan de steeds diepere kloof die er de afgelopen jaren tussen bevolkingsgroepen in het land is ontstaan tijdens het bewind van president Jair Bolsonaro.
Slapen met een tijger
‘Dit is ons leven’ zeiden gedetineerden van een Mexicaanse jeugdgevangenis tegen Guillermo Arriaga (1958). “Ze hadden mijn roman Het vuur redden gelezen en zeiden ‘jij bent in de gevangenis geweest’”, vertelt de Mexicaanse schrijver tijdens een bezoek aan Nederland.
Bolsonarisme is er om te blijven – analyse van de Braziliaanse verkiezingen
Gewonnen, maar het voelt eigenlijk als verloren. Dat was de stemming bij Lula en zijn aanhang op maandag 3 oktober, een dag na de verkiezingen in Brazilië. Ruim 48 procent van de stemmen heeft hij gekregen, niet genoeg voor het presidentschap. En de 43 procent voor Bolsonaro is veel meer dan de peilingen aangaven. Lula moet met goede strategie komen voor tweede ronde.
Spanning stijgt in verdeeld Brazilië: Lula leidt, president Bolsonaro mikt op tweede ronde
De spanning loopt met de dag op in Brazilië. Zondag 2 oktober zijn de presidentsverkiezingen en er zijn nog verschillende scenario’s mogelijk volgens de peilingen. Oud-president Luiz Inácio Lula da Silva (Lula) van de Arbeiderspartij staat op winst, maar aanhangers van de extreemrechtse president Jair Bolsonaro geloven rotsvast in zijn triomf.
Gaan Chilenen een prachtige grondwet afwijzen?
Op 4 september stemmen de Chilenen over een voorstel voor een nieuwe grondwet, die de huidige van generaal Pinochet kan vervangen. Het voorstel is bijzonder door de grote aandacht voor sociale rechten en vrijheden van burgers, klimaat, man-vrouwverhoudingen en inheemse volken. Ook is de tekst opmerkelijk democratisch tot stand gekomen. De volkstemming wordt de belangrijkste Chileense verkiezing sinds het referendum over het aanblijven van Pinochet als president in 1988. De kans is vrij groot dat de Chilenen deze prachtige nieuwe grondwet afwijzen.
Ervaren hoe je op een andere manier filosofeert
Socrates, Kant, Nietzsche, wereldwijd kent men deze denkers. In de filosofie ligt veel focus op westerse denkers, vindt intercultureel filosoof Renate Schepen. In juli gaf ze de vijfdaagse cursus Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie aan de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW). La Chispa liep een cursusdag mee op het landgoed van ISVW in Leusden en ontmoette Schepen daarna in Amsterdam voor een interview.
Geschiedenisles van kopstuk in corruptieschandaal: ‘Brazilië verkeert in de middeleeuwen’
Op 2 oktober zijn de Braziliaanse presidentsverkiezingen. Het is een tweestrijd tussen de rechtse president Jair Bolsonaro en de voormalige president Luiz Inácio Lula da Silva van de Arbeiderspartij. Lula leidt in de peilingen, maar als er een tweede ronde komt is de uitkomst onvoorspelbaar. In de aanloop naar de verkiezingen brengt Hans Veltmeijer een bezoek aan Henrique Pizzolato, kopstuk in een groot corruptieschandaal en vechtend om zijn onschuld te bewijzen. Dit interview is het derde deel in een serie over Brazilië in de aanloop naar de verkiezingen van deze auteur.
Veiligheidsraad verlengt mandaat VN-bureau in Haïti opnieuw
“Geweld in Haïti. Tientallen gedood bij gevechten om controle”, zo luidde de kop op de nieuwssite van BBC News half juli. Is dit nog wel nieuws? Of neem deze kop, drie dagen later: “Bendegeweld in Haïti: VN doet handel in kleine wapens in de ban”. Zal dit besluit van de Veiligheidsraad helpen om de toevloed van zware wapens aan banden te leggen? De Haïtianen lijden onder het geweld, de onveiligheid, de economische crisis, het gebrek aan bijna alles. Mensenrechtenorganisaties slaan alarm, de Verenigde Naties vergaderen, de pers doet verslag, en de Haïtiaanse regering zwijgt.
Restauratie van in Amsterdam ontdekte Chileense muurschildering
In Amsterdam-West werd in oktober 2018 grote muurschildering ontdekt die door een Chileense politieke vluchtelingen in 1981 gemaakt is. De muurschildering wordt nu gerestaureerd door de toenmalige leider van de schildersbrigade Jorge Kata Nuñez, samen met een andere Chileense kunstenaar, Juan Heinsohn. Dit stukje politieke en culturele geschiedenis blijft zo voor Amsterdam behouden.
Democratie in precolumbiaanse steden in Mexico – Nieuwe inzichten van antropoloog Graeber en archeoloog Wengrow
In precolumbiaans Mexico hadden sommige steden, zoals Teotihuacán en Tlaxcala, een enigszins democratisch bestuur. Dat blijkt uit archeologisch onderzoek en in het tweede geval ook uit Spaanse kronieken. Dat betogen David Graeber en David Wengrow in hun spraakmakende boek ‘Het begin van alles’, waarin ze de geschiedenis herschrijven met meer aandacht voor variëteit in ontwikkeling en menselijke keuzemogelijkheden.
De grote vraag die niemand zich stelt
Achter in de roman Broodkruim (Migas de pan) van Azriel Bibliowicz (1949) staat een gedetailleerde plattegrond van het huis waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. “Het grappige is dat door de tekeningen lezers het huis zijn gaan zoeken”, vertelt de Colombiaanse auteur in een online interview vanuit zijn woonplaats Bogotá. “Waar is dat huis nou precies, vragen ze dan”, zegt Bibliowicz. Een groter compliment als schrijver kun je natuurlijk niet krijgen. “Maar het is natuurlijk onvindbaar. Het is fictie.”
Een wereldberoemde vader en de heilige krokodil
La Chispa interviewt Rodrigo García (1959), oudste zoon van Gabriel García Márquez, in een online interview over zijn boek Er is nog tijd. Herinneringen van een zoon aan Gabriel García Márquez. Hierin vertelt hij openhartig over het afscheid van zijn ouders Gabriel García Márquez (1927-2014) en Mercedes Barcha (1932-2020).
Weg met Pinochet!
Op 5 oktober 1988 spraken de Chilenen zich in een volksstemming uit tegen het aanblijven van generaal Pinochet als president. Daarmee eindigde de dictatuur, maar werd Chili nog geen volwaardige democratie. Chispa-redacteur Jan de Kievid maakte als internationaal waarnemer die spannende verkiezing mee. Nu binnenkort mogelijk weer een grote stap in democratische richting wordt gezet, vertelt hij zijn verhaal van de enerverende gebeurtenissen eind 1988.
Salvador Allende en Gabriel Boric
Een halve eeuw na Salvador Allende heeft Chili met Gabriel Boric weer een uitgesproken linkse president. Beiden gelden als bruggenbouwers. Allende’s parlementaire weg naar het socialisme begon tijdens de Koude Oorlog, een tijd van linkse bewondering voor Cuba en gewapende strijd. Dat alles speelt nu veel minder. Ook zijn politieke partijen nu minder dominant. Absoluut anders is de feministische en ecologische oriëntatie van Boric’s regering. Allende had geen parlementsmeerderheid en Boric heeft die evenmin. Pas na goedkeuring per referendum van een nieuwe grondwet kan Boric links beleid gaan voeren, met opnieuw sterke rechtse tegenstand.
Inleiding Special Slavernij
Nooit eerder kende Nederland zoveel publiciteit en discussie over slavernij als afgelopen maanden. In razend tempo verschenen interessante nieuwe boeken, publiceerden gemeenten de resultaten van onderzoek naar hun banden met de slavernij of gaven opdracht dat uit te zoeken. Burgemeester Femke Halsema bood excuses aan namens Amsterdam en in andere plaatsen werd daarover gediscussieerd. Veel grotere en kleinere musea organiseren tentoonstellingen over de slavernij, het Rijksmuseum voorop. Nakomelingen van ‘slaven’ mengen zich nadrukkelijk in de discussie, waarbij de nieuwe term ‘tot slaaf gemaakten’ steeds vaker wordt gebruikt. Dat doen wij nu bij La Chispa ook.
Haïti, een land in crisis
Een vermoorde president, een zware aardbeving, gevolgd door een tropische storm, en duizenden migranten op zoek naar een beter leven tegengehouden bij een grens. Gewapende bendes die een groot deel van de hoofdstad controleren. En nu nummer een op de lijst van landen met de meeste ontvoeringen per capita. Haïti heeft het zwaar te verduren. En toch zijn er mensen die geloven in een toekomst.
Het altaar en de jeugd
‘Ik ben de zoon van een admiraal, de broer van twee dode guerrillero’s en we waren allemaal communisten.’ Toen journalist Robert-Jan Friele (1978) deze uitspraak van de Colombiaan Eduardo Pizarro (1949) in een krantenkop las, liet deze hem niet meer los. Friele stuitte erop in 2012 toen hij zich voorbereidde op een interview met Pizarro, die toen ambassadeur in Nederland was. Friele tekende het fascinerende familieverhaal op in De Pizarro’s. Eén familie, drie generaties en honderd jaar strijd in Colombia.
Guatemala tweehonderd jaar onafhankelijk
Op 15 september zou tweehonderd jaar onafhankelijkheid van de Spaanse overheersing gevierd worden. Vanwege de derde coronagolf die Guatemala teistert, had de regering-Giammattei echter alle feestelijkheden afgeblazen. Ook voor veel Guatemalteken is er geen reden om feest te vieren. Zij vragen zich af of onafhankelijkheid in deze tijd wel iets betekent.
Uiteenlopende werelden en overtuigingen leren samenleven
Journalist Patricio Fernández, onafhankelijk lid van de Constitutionele Conventie, beschrijft hoe in deze grondwetgevende vergadering scheidslijnen tussen politieke partijen en mensen worden doorbroken. Ze streven, zonder duidelijke leiders, naar een akkoord om Chili weer bijeen te brengen.
Haïti na de aardbeving
Op 14 augustus trof een zware aardbeving het zuiden van Haïti. Minstens tweeduizend mensen verloren het leven, velen raakten gewond en zeker dertigduizend huizen zijn verwoest. Hulp is nodig, maar dan wel op de voorwaarden van de Haïtianen zelf. De internationale gemeenschap rest bescheidenheid na de aardbeving van 2010. “We zijn gevallen, maar samen staan we weer op.”
‘De neoliberale, anti-ecologische en patriarchale erfenis achter ons laten’
Een gekozen Grondwetgevende Vergadering (Constitutionele Conventie), met evenveel vrouwen als mannen, is begonnen met het opstellen van een nieuwe grondwet. De meeste Chilenen willen af van de te autoritaire en weinig sociale huidige grondwet, grotendeels een erfenis van de militaire dictatuur. Ze wensen een meer democratische, sociale, ecologische, plurinationale en feministische grondwet. Dat vereist een sociaaleconomische hoofdrol voor de staat, geen aanvullende zoals nu het geval is. Wat is er mis met de huidige grondwet en hoe kan een nieuwe grondwet beter worden?
Zes dagen na moord op president Moïse nog veel onduidelijk
Al enkele jaren wordt Haïti in toenemende mate geteisterd door geweld. Dodelijke slachtoffers zijn aan de orde van de dag. Nog geen twee weken geleden kwamen tenminste vijftien mensen, onder wie twee bekende journalisten, om het leven bij een aanslag door schutters die er op motoren vandoor gingen. De moord op president Jovenel Moïse op 7 juli zag echter niemand aankomen.
‘De actuele politiek kan de Conventie verslinden’
In Chili is de in mei gekozen Conventionele Conventie (CC) begonnen met het maken van een nieuwe grondwet. De CC is uniek samengesteld: evenveel vrouwen als mannen en ruim tien procent inheemse leden, terwijl twee derde geen lid is van een politieke partij. Aanhangers van de rechtse president Sebastían Piñera vormen een kleine minderheid. Een deel van de linkse leden van de CC wil ook actuele politieke kwesties aanpakken en procedures veranderen. Door tijdnood en polarisatie kan dat het resultaat – een meer sociale, democratische en plurinationale grondwet – in gevaar brengen.
De impact van de Mexicaanse Zapatista beweging
Op 1 januari 1994 werd Mexico opgeschrikt door de gewapende opstand van het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger. De gewapende organisatie groeide uit tot een van de belangrijkste hedendaagse sociale bewegingen die als inspiratiebron dienen voor velen in Mexico en daarbuiten, met name voor de feministische beweging.
Luis Arce treedt in voetsporen van Morales – eerste halve jaar als president van Bolivia
Na een onderbreking van een jaar, met een interim-regering onder de rechts-conservatieve Jeanine Añez, is de linkse partij MAS opnieuw aan de macht in Bolivia. In oktober 2020 behaalde Luis Arce in de eerste verkiezingsronde 55 procent van de stemmen, waarmee hij de nieuwe president werd. Hij erfde een politiek verdeeld land met een kwakkelende economie en een diepe gezondheidscrisis. Hoe heeft hij in het eerste half jaar van zijn presidentschap deze problemen aangepakt?
Landhervormingen springen eruit. De Boliviaanse revolutie van 1952, deel II: vergelijking met de Mexicaanse Revolutie
De Mexicaanse revolutie van 1910 en de Boliviaanse van 1952 waren de grootste Latijns-Amerikaanse niet-socialistische omwentelingen van de twintigste eeuw. Naast overeenkomsten in achtergronden en maatregelen vertoonden ze aanzienlijke verschillen. Het revolutionaire proces en de rol van een leidende partij waren opvallend anders. Bij de landhervormingen kregen nieuwe landeigenaren in Mexico wat meer zekerheid dan in Bolivia. De Verenigde Staten keerden zich niet scherp tegen deze revoluties, maar kregen wel meer greep op Bolivia dan op Mexico.
‘Goed leven’ in de praktijk van Bolivia – Een utopie en een debat in ontwikkeling
Met regelmaat dook de term ‘buen vivir’, Spaans voor ‘goed leven’, op in toespraken van de toenmalige Boliviaanse president Evo Morales (2006-2019). Ook milieuactivisten verwezen regelmatig naar buen vivir als een manier van samenleven waarin mens en natuur gelijk zijn aan elkaar en waarin de natuur wordt gerespecteerd. Sinds de nadelige gevolgen van CO2-uitstoot toenemen en er wereldwijde klimaattops zijn om de uitputting van de aarde tegen te gaan, wint het idee van ‘goed leven’ aan betekenis. Wat houdt dit in en hoe werkt het in de praktijk van Bolivia?
Oogsten, koken en eten op grote hoogte
Bolivia en eten, dan denk je al snel aan de aardappel, wel duizenden verschillende soorten. Maar er wordt meer verbouwd in dit land met drie klimaatzones, waardoor de keuken kan beschikken over een grote diversiteit aan ingrediënten. Toch is Bolivia nog weinig internationaal bekend vanwege zijn keuken of topkoks. In 2013 opende restaurant Gustu z’n deuren in La Paz, opgericht door de culinair ondernemer van een van ´s werelds toprestaurants, Noma uit Denemarken. Heeft dit tot nieuwe ontwikkelingen geleid in de Boliviaanse keuken?
‘Land voor wie het bewerkt, mijnen aan de staat’. De Boliviaanse revolutie van 1952, deel I: de gebeurtenissen
In Bolivia brak in 1952 de eerste Latijns-Amerikaanse revolutie uit sinds de Mexicaanse van 1910. Onder druk van opstanden van mijnwerkers en (inheemse) boeren nam de revolutionaire regering ingrijpende maatregelen: algemeen kiesrecht, nationalisatie van tinmijnen, verdeling van land onder arme boeren en verplicht gratis basisonderwijs. Economisch was de revolutie geen succes, maar de sociale en politieke doorbraken droegen, direct of indirect, bij aan de maatschappelijke en culturele emancipatiestrijd van de inheemse bevolking. Die emancipatie is overigens nog lang niet voltooid.
Oerbossen Bolivia branden in stilte weg
Internationaal is er diepe verontwaardiging over de bosbranden in het Braziliaanse Amazonewoud. De extreemrechtse president Bolsonaro krijgt bakken kritiek over zich heen. Maar in buurland Bolivia voltrekt zich een vergelijkbare, stille ramp. In 2019 brandde meer dan zes miljoen hectare aan bos af, een gebied ter grootte van Nederland, Luxemburg en Vlaanderen samen.
De chola als cultureel erfgoed?
Chola en cholo zijn namen waarmee de Boliviaanse Aymara en Quechuabevolking wordt aangeduid, meestal op denigrerende en discriminerende wijze. Met de opkomst van president Evo Morales, zelf met inheemse wortels, lijkt dit te veranderen. Vrouwen in traditionele kleding zijn minister, volksvertegenwoordiger, advocaat en journalist. Of worstelaar. De chola is cultureel erfgoed. Maar het racisme is er niet minder door geworden.
‘Vrijheid in gevangenschap’
Door effectief regeringsingrijpen en meewerkende inwoners bleef de coronacrisis in Uruguay een jaar lang beperkt. In maart 2021 stegen de besmettingen en sterfgevallen echter exponentieel. Momenteel is Uruguay zelfs een van de meest getroffen landen ter wereld. De Nederlandse Lara Droogleever Fortuyn, die al zeven jaar met haar gezin in Montevideo woont, doet verslag van haar ervaringen, gedachten en gevoelens bij de crisis. Met grote waardering voor Uruguay: ‘Ik prijs mezelf gelukkig dat ik in deze crisis in dit mooie land kan zijn.’
Gemengde noten
Elk land is wel ergens goed in of produceert of exporteert ergens het meeste van. Zo is Nederland bijna altijd wereldkampioen korfbal en consumeert men in Argentinië meer rundvlees per persoon dan elders. Bolivia heeft een ander wereldrecord: het is de grootste producent en exporteur van paranoten.
Twee gezichten van Bolivia
Bolivia probeert zich te wapenen tegen de nu al grote gevolgen van klimaatverandering. Door de bijzondere geografische en economische situatie zal klimaatverandering Bolivia bovengemiddeld hard raken, terwijl het arme land historisch maar weinig heeft bijgedragen aan de oorzaken ervan. Economische ontwikkeling door mijnbouw en andere vormen van extractivisme staat op gespannen voet met natuurbehoud. Veranderende weerpatronen dwingen de inwoners anders te leven. Daarbij putten ze uit eeuwenoude kennis en tradities.
“Ons vrijlaten om ons geloof te beleven op onze eigen wijze”
Landen als Bolivia, Peru en Ecuador lijken op het eerste gezicht heel katholiek, maar de oorspronkelijke bevolking heeft daarin veel inheemse geloofsuitingen opgenomen: religieus syncretisme. Al eeuwen bestaat subtiel verzet, van kunstenaars en anderen, tegen de door de Spanjaarden opgedrongen godsdienst. Vicenta Mamani Bernabé, een Boliviaanse protestantse Aymaravrouw die theologie heeft gestudeerd, zoekt de verbinding tussen inheemse spiritualiteit en christelijke godsdienst, met aandacht voor de positie van vrouwen.
Bolivia aan Zee
In de Boliviaanse grondwet staat het met zoveel woorden: het land zal nooit opgeven een uitgang naar zee op te eisen, “met soevereiniteit”. In de praktijk betekent dat dat het de provincie Litoral (‘kuststrook’) terug wil die het in 1884 verloor aan Chili na de zogenaamde ‘Salpeteroorlog’. Bolivia blijft aanspraak maken op het gebied, de huidige Chileense regio Antofagasta. Dit ondanks dat het land in 1992 een stukje kust van Peru cadeau kreeg.
Dertien jaar Evo Morales: opkomst en val van de eerste inheemse president van Bolivia
De geschiedenis van Bolivia begon op 21 januari 2006 aan een nieuw hoofdstuk. Toen vond de inauguratie plaats van Evo Morales tot president. De inheemse leider van de Beweging naar het Socialisme beloofde dat vanaf nu het volk zou regeren. Hoe heeft dat tijdens zijn dertienjarige presidentschap vorm gekregen? Een verhaal over successen, desillusies, goede bedoelingen en machtshonger.
Verticale complementariteit
Al voor de komst van de Inca rond 1430 hadden Andesbewoners een succesvol ‘verticaal’ economisch systeem ontwikkeld. Daarbij maakten ze creatief gebruik van de mogelijkheden van de uiteenlopende hoogte- en klimaatzones. Op basis van wederkerigheid droegen bewoners van de verschillende zones bij aan een zelfvoorzienende economie met een gevarieerd voedselpakket. Grote voorraden konden in slechte tijden hongersnood voorkomen. Met de Spaanse kolonisatie kwam een einde aan dit unieke systeem.
Schooltuinen in Boliviaanse Amazonegebied: van idee tot praktische handleiding
‘Alle kleine beetjes helpen’, aan dit gezegde doet het project met schooltuinen in de Boliviaanse plaats Rurrenabaque sterk denken. Wat niets afdoet aan het belang ervan, want je zult maar pal naast het Amazonewoud wonen en toch niets afweten van wat dit regenwoud voor jou en de hele wereld betekent. Sinds een aantal jaren zijn meerdere basisscholen, met ondersteuning van de ngo Alerta Verde en de Nederlandse ngo Amzon Fund, actief met deze praktische vorm van natuureducatie. Het is een voorwaarde voor de ontwikkeling van milieubewustzijn en bescherming van het regenwoud.
Een uniek historisch proces
In een diepe politieke, sociaaleconomische en gezondheidscrisis met weinig vertrouwen in de instituties kiezen de Chilenen op 15 en 16 mei een Constitutionele Conventie. Dit gezelschap gaat een nieuwe grondwet ontwerpen. De Conventie zal meer vrouwen, inheemse bewoners, jongeren, niet-partijgebondenen en mensen zonder politieke ervaring tellen dan in de Chileense politiek gebruikelijk is. Een nieuwe grondwet kan een grondslag leggen voor een rechtvaardiger en democratischer Chili, maar dit unieke proces kan ook nog mislukken.
Contradicties van de mijnbouworganisatie
Het gaat op en neer met de mijnbouw, een economische kernactiviteit van Bolivia. Even leken coöperaties een weg naar een betere toekomst. Maar ook zij maken zich schuldig aan uitbuiting en milieuvernietiging. In een wirwar van gemeenschappelijke én intern tegenstrijdige principes en belangen tussen de socialistische regering, coöperaties, het staatsmijnbedrijf, vakbonden, inheemse gemeenschappen, milieuorganisaties en ngo’s ontstond een mijnbouwwet met “dikke mist’’ rond omstreden kwesties. Bolivia kan maar moeizaam loskomen van de ‘vloek van de rijke natuurlijke hulpbronnen.’
Iconisch Tiwanaku: dé archeologische stad van Bolivia
Hoog in de Andes ligt Tiwanaku, de belangrijkste precolumbiaanse stad van Bolivia. Het gaf de naam aan een van de machtigste rijken van Zuid-Amerika. En ook tegenwoordig blijft Tiwanaku belangrijk. Zo inaugureerde voormalig president Evo Morales zijn derde regeringstermijn in de pre-Inca stad. Wat maakt Tiwanaku zo bijzonder?
Cocabladeren kauwen is eeuwenoude traditie…
Coca en cocaïne. Voor sommigen, zoals de leden van de International Narcotics Control Board, is dit hetzelfde en moeten beide bestreden worden. Voor anderen, zoals de bevolking van Bolivia en Peru, is er een groot verschil en behoort het kauwen van cocabladeren onlosmakelijk tot de eigen cultuur. La Chispa dook in de geschiedenis en de rol van de Europeanen bij de ontwikkeling en productie van cocaïne.
Ekeko, Bolivia’s god van de welvaart
Rond het jaar 800 van onze jaartelling, tijdens de pre-Inca Tiwanakan-beschaving met haar hoofdstad nabij het Titicacameer, werd er veel belang gehecht aan materiële genoegens. Zo hadden de Tiwanakos hun eigen god van de overvloed, Ekhako of Eqaqo, later verbasterd tot Ekeko. Sinds 2011 is het Alasitas festival, waarbij Ekeko geëerd wordt, opgenomen op de immateriële werelderfgoedlijst van UNESCO.
Speurtocht naar vertaalde Boliviaanse literatuur
Een special over Bolivia vraagt ook om aandacht voor culturele aspecten, zoals de literatuur. Maar zijn er eigenlijk wel Boliviaanse auteurs vertaald in het Nederlands? La Chispa ging voor u op onderzoek uit en ontdekte dat een nieuwe generatie Bolivianen hard aan de weg timmert. Enkelen van hen zijn vertaald, maar er ligt nog voldoende werk voor geïnteresseerde uitgevers.
Zoektocht naar passend onderwijs voor iedereen
Onder de inheemse president Evo Morales heeft Bolivia een radicale onderwijshervorming doorgevoerd: meer nadruk op meertaligheid, interculturaliteit, dialoog, interactie en participatie van lokale gemeenschappen. Dat is een versterkte herwaardering van de talen en culturen van inheemse groepen. Naast successen zijn er ingewikkelde hobbels. Leraren zijn hiervoor vaak nog onvoldoende opgeleid of spreken de inheemse taal onvoldoende. En wat is de kwaliteit van het onderwijs? Ook begrijpt of deelt niet iedereen de Andesfilosofie van vivir bien, waardoor laagland inheemse groepen en Spaansprekenden zich niet altijd vertegenwoordigd voelen.
Van acceptatie naar verzet
De Spaanse kolonisatoren in het huidige Bolivia presenteerden zich naar de inheemse bevolking als opvolgers van de Inca-vorsten. Zij namen daarbij in het Incarijk bestaande tribuut- en werkverplichtingen van de bevolking over. Dat moest het Spaanse streven naar rijkdom en kerstening acceptabeler maken. Anders dan de Inca kenden de Spanjaarden echter geen wederkerigheid, waarbij die verplichtingen verbonden waren aan een staatsplicht tot bescherming van de bevolking. Dat ondermijnde de legitimiteit van het Spaanse bewind toen in de 18e eeuw de verplichtingen werden opgeschroefd en leidde tot opstanden die bloedig werden onderdrukt.
Oversteken in Bolivia: volg de ‘cebra’
Rond het jaar 2000 was het gemotoriseerde verkeer in de belangrijkste Boliviaanse stad La Paz dermate toegenomen dat het vooral stil stond. In de stad, gebouwd in een smalle vallei hoog in de Andes, was geen ruimte voor extra wegen. Gevolg: er werd bijna letterlijk gevochten om elke centimeter asfalt. Vooral voetgangers raakten in de verdrukking, te meer daar de meeste chauffeurs geen idee hadden waar zebrapaden voor dienden of dat voetgangers ook verkeersdeelnemers zijn.
Bolivia: Beginnende emancipatie van een etnische meerderheid?
De geschiedenis van Bolivia is sterk beïnvloed door de bijzondere geografie en door opéénvolgende veroveraars, zoals de Inca en Spanjaarden. De oorspronkelijke bewoners en de Inca vonden wederkerigheid een wezenlijk samenlevingsprincipe, maar voor de Spanjaarden gold dat niet. Ook na de onafhankelijkheid bleef de grote inheemse bevolking gemarginaliseerd. Pas recent is, vooral onder de eerste inheemse president Evo Morales, daarin verandering gekomen. Maar het inheemse emancipatieproces is nog lang niet voltooid.
Politiek & Maatschappij
Kunst & Cultuur
Vrije tijd & Toerisme
Economie & Ondernemen
Milieu en Natuur
Onderzoek & Wetenschap
Blijf op de hoogte
Adverteren op onze website?
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Ontvang onze nieuwsbrief
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Volg ons op social media
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.