| Oppervlakte en
Klimaat |
11.000 vierkante kilometer, een kwart van Nederland. Na Cuba en Hispaniola (Haïti en Dominicaanse Republiek) grootste Caribische eiland.
Jamaica bestaat vooral uit heuvels en bergen, met smalle vlakten aan de kust. Hoogste berg: Blue Mountains Peak (2256 meter). Tropisch klimaat: heet, vochtig. In hogere binnenland gematigder. Van juli tot november grote stormen. |
| Inwoners
|
2.817.000 (bijna drie miljoen). Hele land dichtbevolkt, maar steden als hoofdstad Kingston het meest. Inwoners per km-2: 270 (Nederland 517). Voor bevolkingsomvang vierde land van Cariben, na Cuba, Haïti en Dominicaanse Republiek. |
| Levensverwachting | 75,5 jaar (gemiddelde Latijns-Amerika en Cariben 77). |
| Hoofdstad | Kingston, 595.000 inwoners. |
| Bevolking in steden | 57 pct. (LA-gemiddelde 82 pct.). |
| Bevolkingsgroei | 0,08 pct. per jaar (LA-gemiddelde 1,0). Na Cuba het laagste van de grote LA-landen (met meer dan een miljoen inwoners). Een paar Caribische eilandjes nog lager dan Jamaica. |
| Kinderen per vrouw | Gemiddeld 2,06 (LA-gemiddelde 2,0). |
| Etniciteit | Zwart 92,1 pct, Gemengd (‘bruin’) 6,1, Oost-Indisch 0,8, Anderen 1,5 pct. |
| Taal | Engels en Patois (Engels: Patwa). Engels de officiële taal voor bestuur en media, Patois een ‘Atlantisch Creoolse taal’ met veel woorden – vaak iets veranderd – uit het Engels, maar grammaticale regels uit Afrikaanse talen. Veel Jamaicanen kunnen met beide talen overweg. |
| Godsdienst | Protestant 64,8 pct (w.o. Zevendedags Adventisten 12 pct, Pinksterkerken 11 pct, Baptisten 6,7 pct.), Rooms-Katholiek 2,2 pct., Jehova’s 1,9 pct, Rastafari 1,1. Anders 6,5 pct, Geen: 21,3 pct. |
| Alfabetisme | 88,7 pct. (LA-gemiddelde 93 pct.): vrouwen met 93,1 pct hoger dan mannen met 84 pct. |
| Omvang BNP | 15,8 miljard US dollars (2019, officiële dollars)
28,8 miljard US dollars (2019: koopkrachtdollars, hierbij wordt rekening gehouden met kosten van levensonderhoud, en zo kun je landen reëel vergelijken) Een aanzienlijk deel van de economie is informeel en niet meegenomen in deze officiële cijfers. Aandeel sectoren in BNP: landbouw 7 pct., industrie 21 pct., diensten (waaronder vooral toerisme) 72 pct. Volgens andere berekeningen bestond het BNP in 2019 voor 16,5 pct. uit overmakingen van geld door Jamaicanen in het buitenland, na Haïti, Honduras en El Salvador het hoogste van LA en Cariben. Bij de kleine Caribische eilandjes was het gemiddeld maar 3 pct. |
| BNP per hoofd (koopkrachtdollars, PPP) | 7800 (2020). LA-gemiddelde 14.800, Nederland 50.000)
Jamaica ook ongeveer helft van het gemiddelde van de Caribische eilanden. Alleen Haïti heeft een (veel) lager gemiddeld inkomen. |
| Economische groei | 1999-2013 0,6 pct. per jaar (Cariben 2.8 pct, LA 3,0 pct.)
2019: 0,9 pct. (Cariben 0,4, LA – 0,6) 2020: – 10,2 pct. (Cariben – 7,2, LA – 7,4): effect van corona. 2021: 4,0 pct. (Cariben 3,2, LA 6,5) |
| Export | 2019: 5,9 miljard US-dollars. Bauxiet, geraffineerde olie, aluminium, rum, vruchten, noten.
Naar: Verenigde Staten (32 pct.), Nederland (11 pct.), Duitsland (9 pct.), Canada (7 pct.), IJsland (7 pct.). |
| Import | 2019: 8, 25 miljard US-dollar. Geraffineerde olie, auto’s, ruwe olie, natuurlijk gas, medicijnen.
Uit: Verenigde Staten (43 pct.), China (11 pct.). |
| Beroepsbevolking | Landbouw 16 pct., industrie 16 pct., diensten 68 pct. |
| Inkomensongelijkheid | Ginicoëfficiënt 35 (2016). LA-gemiddelde (2017) 46, dus ongelijkheid in Jamaica relatief klein. |
| Bevolking onder armoedegrens | 17 pct. (2016) (LA-gemiddelde 31,0). |
| Zuigelingensterfte | 11 per 1000 levendgeborenen (gemiddelde van LA en Cariben 15,5). |
| Veiligheid | Veel bende- en drugsgeweld. In 2021 niet minder dan 49 moorden per 100.000 inwoners (Nederland ongeveer 1). Met El Salvador, Honduras, Venezuela en nog wat Caribische eilanden in de top van LA-Cariben. |
| Vrouwen in parlement | Huis van Afgevaardigden: 29 pct., Senaat: 38 pct. (LA-gemiddelde voor beide kamers samen 31 pct.). Op gemiddelde van grote LA-landen, maar beter dan bijna alle andere Caribische eilanden en eilandjes. |
| Menselijke ontwikkeling | Plaats op lijst van Verenigde Naties op basis van levensverwachting, opleiding en gemiddelde koopkracht: 101 van 189 landen. Nummer 13 van 22 grote landen van LA-Cariben. Daarvan lager: Paraguay, Bolivia, Venezuela, Guyana, El Salvador, Guatemala, Nicaragua, Honduras en Haïti. Van 12 Caribische eilanden en eilandjes na Haïti op laagste plaats. |
| Democratie | Plaats op Democratie-Index van The Economist: 42 van 167 landen. Vijfde plaats van 22 grote LA-landen. Hoger alleen: Uruguay, Costa Rica, Chili en Trinidad/Tobago. Kleine Caribische eilandjes niet op de lijst.
In lijst van Varieties of Democracy: 33e plaats in de wereld en vierde onder grote landen LA, na: Costa Rica, Chili en Uruguay. Kleine Caribische eilandjes niet op de lijst. In lijst van Freedom House: 7e van grote landen LA, na: Uruguay, Chili, Costa Rica, Argentinië, Panama en Trinidad/Tobago. Van de andere Caribische eilanden en eilandjes negen beter (alle kleintjes) dan Jamaica en drie slechter: Cuba, Haïti en Dominicaanse Republiek. Kleine Caribische eilandjes niet op de lijst. |
| Corruptie | Plaats op Corruptie Perceptie Index van Transparency International: 70 van 180 landen. Van grote LA-landen alleen Uruguay, Chili, Costa Rica en Cuba beter, maar van alle Caribische eilanden en eilandjes zeven beter en maar drie slechter. |
| Persvrijheid | Plaats op Persvrijheidslijst van Reporters without Borders: 12 van 180 landen. In LA-Cariben alleen Costa Rica beter. Kleine Caribische eilandjes niet op de lijst. |
| Coronacrisis | Van januari 2020 tot september 2022 ruim 3200 doden, verhoudingsgewijs ongeveer evenveel als in Nederland (als registratiesysteem ongeveer hetzelfde is). |
| Menselijk geluk | Op 37e plaats van 149 landen. In LA vijf landen beter: Costa Rica, Guatemala, Uruguay, Brazilië en Mexico. |
| Sport | Cricket en atletiek zijn populaire sporten, waarbij Jamaica ook internationaal uitblinkt.
87 Olympische medailles (26 goud, 36 zilver en 25 brons), na Cuba (235) en Brazilië (150) hoogste van LA-Cariben. Hoogste aantal medailles van LA-Cariben – buiten ministaatjes als Bahamas en Bermuda – per aantal inwoners. Van die 87 waren en 86 voor atletiek, waarvan 83 voor de sprint. Grootste successen in 2008, 2012, 2016 en 2020 met resp. 5, 4, 6 en 4 gouden medailles. Usain Bolt won de 100 en 200 meter in 2008, 2012 en 2016, met Yohan Blake twee keer als tweede. Elaine Thompson won de 100 en 200 meter in 2016 en 2020. |
| Toerisme | Grootste bedrijfstak van het land door de prachtige stranden. Belangrijke bron van werkgelegenheid (ongeveer een kwart) en buitenlandse valuta (de helft). In 2017 voor het eerst meer dan vier miljoen buitenlandse bezoekers, op bevolking van minder dan drie miljoen. Aandeel toerisme in Nationaal inkomen in 2019: 29 pct, door corona in 2020 gehalveerd tot 14 procent, met een licht herstel van 19 pct. in 2021. |
| Nederlandse vertegenwoordiging | Nederlands consulaat in Kingston. Valt onder ambassade in Havana (Cuba). Wel een Belgische ambassade in Kingston. |
| Politiek/bestuur | Jamaica is een parlementaire democratie binnen het Britse Gemenebest met jarenlang Elisabeth II en sinds kort Charles III officieel en symbolisch staatshoofd. De regering wordt daarom geleid door een premier en niet zoals in LA gebruikelijk is door een president. Dood van koningin Elisabeth II in september 2022 versterkt bestaande discussie of Jamaica onder de Britse monarchie moet blijven.
Het parlement kent twee kamers en twee politieke partijen beheersen al jaren – afwisselend – de politiek: de Jamaica Labour Party (JLP, met de huidige premier Andrew Holness) en de People’s National Party (PNP). Ondanks de namen is de PNP een sociaaldemocratische partij en de JLP een conservatief-liberale partij. De partijen zijn nauw verbonden met een specifieke vorm van cliëntelisme. Zie voor kwaliteit van democratie hierboven o.a. Democratie, Corruptie en Persvrijheid. |
Opmerking: Over veel van bovenstaande punten (bijvoorbeeld over bevolking en economie) geven verschillende bronnen uiteenlopende cijfers. Het gaat dus vaak om globale indicaties en niet om exact vaststaande gegevens.
Deze bijdrage is onderdeel van de Jamaica Special (november 2022)
