Politiek & Maatschappij

Guatemala tweehonderd jaar onafhankelijk

18 september 2021

Marjolein Keijsper

Geen reden om feest te vieren

Op 15 september zou tweehonderd jaar onafhankelijkheid van de Spaanse overheersing gevierd worden. Vanwege de derde coronagolf die Guatemala teistert, had de regering-Giammattei echter alle feestelijkheden afgeblazen. Ook voor veel Guatemalteken is er geen reden om feest te vieren. Zij vragen zich af of onafhankelijkheid in deze tijd wel iets betekent.

In 2021 vieren Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua, Costa Rica en de nu bij Mexico horende gebieden Chiapas en Soconusco dat ze tweehonderd jaar geleden onafhankelijk werden van Spanje. Bijna driehonderd jaar hadden de Spanjaarden de dienst uitgemaakt in Midden-Amerika. De ondertekening van de Onafhankelijkheidsakte van Guatemala, op 15 september 1821, behoort tot het historisch geheugen van het land en wordt jaarlijks uitbundig gevierd; het is de Nationale feestdag.

Kermis

Xelafer

Guatemalteken zijn altijd maanden bezig met de voorbereidingen van deze viering. Op scholen worden extra muzieklessen gegeven, in de buitenlucht wordt – ook buiten schooltijd – luidruchtig gerepeteerd en er worden danspasjes geoefend. Tijdens optochten en vieringen in alle departementen van het land paraderen studenten, brandweerlieden en muziekkorpsen vol trots. Op 15 september kleurt de nationale vlag de straten, het is een officiële vrije dag. ‘Xelafer’, feria de Quetzaltenango is zonder twijfel de grootste kermis van Guatemala met attracties zoals het reuzenrad, zweefmolens, botsautootjes, draaimolens, maar ook traditionele eenvoudige spelen zoals doelschieten, gokspelletjes en vis vangen. Xelafer duurt twee weken en trekt bezoekers uit het hele land. Er is muziek; cumbia, marimba, er zijn concerten, parades, wedstrijden, er wordt gefeest, gegeten en gedronken, hier ontmoet men elkaar.

Gelijkheidsbeginsel

De onafhankelijkheid van de Verenigde Staten (1776) en de Franse Revolutie (1789–1799) waren van invloed op het verlangen naar onafhankelijkheid in Midden-Amerika. Ook de Verlichting, een politieke en filosofische stroming die in de achttiende eeuw opkwam in Europa met nieuwe ideeën van over hoe de ideale samenleving er uit zou moeten zien, werkte door. Vrijheid en gelijkheid waren de belangrijkste speerpunten om een ideale samenleving te kunnen bereiken. Het gelijkheidsbeginsel vond hier z’n wortels. De nieuwe groep rijken, bestaande uit sommige mestiezen – van gemend Spaanse/inheemse afkomst- en blanken, had goed geld verdiend tijdens de kolonisatie. Deze mensen hadden er genoeg van de Spaanse Kroon via belastingen te spekken en verklaarden zich onafhankelijk.

Pandemie

Voor het tweede jaar op rij werd 15 september niet gevierd. Volgens officiële cijfers vielen tot nu toe 12.795 doden covid-doden te betreuren. Guatemala is hard geraakt door de pandemie. Er zijn pas vijf miljoen vaccinaties geregistreerd op zeventien miljoen inwoners. De herdenkingsevenementen werden twee weken voor de datum, op 31 augustus, door president Alejandro Giammattei afgelast, omdat het land sinds juni te kampen heeft met de derde golf van het coronavirus.

Bij dit slechte nieuws – dat de viering niet door ging – was volgens Giammattei ook goed nieuws, namelijk een besparing van negen miljoen dollar: de kosten van de activiteiten. Door lokale media werd dit in twijfel getrokken. Er zou al acht miljoen uitgegeven zijn aan herdenkingsartikelen, zoals pennen, petten, sleutelhangers en T-shirts.

Ook is de onafhankelijkheidsfakkel in de afgelopen maanden tweehonderd gemeenten in Guatemala afgereisd, en daarbij door burgemeesters in de verschillende steden en dorpen met kleine ceremonies ontvlamd. Ter afsluiting van deze tour door het land is de fakkel op 14 september, bij aankomst in de hoofdstad, door president Giammattei feestelijk ontstoken. Verder is er een speciale postzegel uitgebracht; dat komt goed van pas, want de posterijen zijn weer open na een sluiting van enkele jaren. Zo deed de regering een poging er toch nog iets feestelijks van te maken.

De burgemeester van Salcajá ontstak de fakkel in augustus

Protesten

Steeds meer mensen vragen zich af wat die onafhankelijkheid eigenlijk betekent in deze tijd. Eind juli werd er gedemonstreerd tegen de regering en de roep om het aftreden van president Giammattei en de procureur-generaal klinkt steeds luider. Voor velen is de situatie door corona alleen maar verslechterd.

Comité de Desarrollo Campesino (Codeca, een boerenorganisatie) en andere organisaties riepen op tot demonstraties tegen de herdenking van de tweehonderdste verjaardag van de onafhankelijkheid: “Er valt niets te vieren” na “200 jaar van rampspoed als gevolg van plundering, corruptie, racisme en onderdrukking”.

Op het Plaza de la Constitución in het centrum van Guatemala-stad, voor het Nationale Paleis, zetel van de regering, lieten zo´n 250 mensen hun ongenoegen blijken. Onder de aanwezigen waren leden van maatschappelijke organisaties en veel inheemse autoriteiten. Er werd een Maya-ceremonie uitgevoerd door verschillende inheemse gemeenschappen. Ook in andere departementen vonden demonstraties plaats, waarbij in twijfel werd getrokken of de onafhankelijkheid voor Guatemala wel iets heeft opgeleverd.

Spanje

Van de Spaanse regering ontvingen Guatemala, Costa Rica, El Salvador, Honduras en Nicaragua felicitaties met de tweehonderdste verjaardag van hun onafhankelijkheid. Spanje herinnerde daarbij aan “het rijke gezamenlijke verleden” en de hernieuwde “betrokkenheid” van Spanje bij de Midden-Amerikaanse regio.

In een verklaring liet de Spaanse regering weten miljoenen vaccins aan Latijns-Amerika en het Caribisch gebied te doneren. “Voor Spanje is het een prioriteit om solidair op te treden om samen uit deze gezondheidscrisis te geraken”.

Gerelateerde berichten

De macro-economische ontwikkeling van Argentinië

De macro-economische ontwikkeling van Argentinië

De Argentijnse president Javier Milei is inmiddels ruim een half jaar aan de macht. Bij zijn aantreden noemde hij als de belangrijkste uitgangspunten van zijn regering een beperkte overheid, respect voor privé-eigendom en vrije handel. De focus van het economisch beleid moest liggen op een herstel van de overheidsbalans, indamming van de inflatie en het aantrekken van buitenlandse investeringen. In dit artikel maakt de auteur de voorlopige balans op.

Lees meer
Uitzending Spoorloos 1 november over geroofde Argentijnse baby’s

Uitzending Spoorloos 1 november over geroofde Argentijnse baby’s

De uitzending was woensdagavond 1 november, maar kan op Uitzending gemist worden teruggekeken. In de laatste uitzending van dit seizoen vertelt de in Nederland woonachtige Ana haar verhaal. Tien jaar geleden werd middels DNA-onderzoek vastgesteld dat zij tot de zogenaamde roofbaby’s behoort. Haar beide ouders zijn tijdens de Videla-dictatuur vermoord. Haar moeder was vijf maanden zwanger toen zij werd gearresteerd. Op één klein berichtje kort na haar arrestatie werd nooit meer iets van haar vernomen. Haar dochter Ana is geadopteerd, iets dat zij pas op 36-jarige leeftijd te horen kreeg.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This