Politiek & Maatschappij

De wereld zal ons horen

16 maart 2020

Manja de Graaff

Mexicaanse vrouwen eisen massaal einde aan geweld tegen vrouwen
Mexico kent een van de hoogste femicidecijfers van Latijns Amerika, het land is notoir gevaarlijk voor vrouwen. Steeds meer vrouwen komen in verzet en eisen een eind aan het geweld tegen vrouwen. Op internationale vrouwendag van dit jaar kwamen vrouwen in Mexico-Stad massaal de straat op om hun protesten kracht bij te zetten. Een verslag van de protesten en de achterliggende oorzaken.

Ni una más, ni una más, ni una asesinada más”. (Geen één [vrouw] meer, geen één [vrouw] meer, geen één vermoorde vrouw meer). Begeleid door het roepen van deze leuze stond ik zondag 8 maart tussen zo´n honderdduizend meisjes, tieners en vrouwen in het centrum van Mexico-Stad. We protesteerden tegen het machismo en het groeiende aantal femicides: de moorden door mannen op meisjes en vrouwen alleen omdat ze vrouw zijn. De femicides terroriseren het hele land. De regel “Ni una muerta más” is in de jaren negentig bedacht door Susana Chávez, een Mexicaanse schrijfster en dichteres, om femicides in het noorden van Mexico aan te kaarten. In 2011 werd ze zelf vermoord. Intussen is deze leuze uitgegroeid tot de strijdkreet van vrouwen overal op het Latijns-Amerikaanse continent.

Mexico´ s oorlog tegen vrouwen

In Mexico worden per dag tien vrouwen vermoord. In 2019 waren dat er bijna vierduizend in totaal. Daarnaast werden vier op de tien volwassen vrouwen slachtoffer van seksueel geweld. Deze alarmerende cijfers zijn niets nieuws, al jaren is Mexico een van de gevaarlijkste landen in Latijns Amerika voor vrouwen. Ondanks progressieve regelgeving en officieel beleid op het gebied van de bescherming van vrouwen, is het aantal femicides alleen maar gestegen. Als gevolg hiervan is in verschillende deelstaten van het land de noodtoestand uitgeroepen; ze dragen de naam ´femicide-staat´.

Twee barbaarse moorden schrikten afgelopen februari het land op. De 25-jarige Ingrid Escamilla werd door haar vriend vermoord en gevild. Foto’s van haar verminkte lichaam zijn gepubliceerd in een lokale krant en verspreid via sociale media. Een dag later werd de 7-jarige Fátima Cecilia Aldrighett Antón ontvoerd van school. Vier dagen daarna werd haar naakte lichaam gevonden in een vuilniszak. Ze was verkracht, gemarteld en vermoord. Mexicanen worden dagelijks geconfronteerd met affiches van vermiste meisjes en vrouwen en de trieste nieuwsberichten over weer een vrouw die nooit meer thuiskomt. Het brute geweld tegen vrouwen en de toenemende verontwaardiging erover hebben inmiddels geleid tot een brede steun voor de vrouwenbeweging.

Vrouwenorganisaties en activisten eisen al jarenlang speciale aandacht voor gendergerelateerd geweld. Zo is er gebrek aan een specifiek genderperspectief in het onderzoek en de vervolging van gendermisdrijven door de politie. Er is vaak sprake van discriminatie wanneer vrouwen aangifte doen van een misdrijf. Een bekend voorbeeld in Mexico is de reactie van autoriteiten op vermissingszaken van vrouwen; ze suggereren regelmatig dat het slachtoffer waarschijnlijk met haar vriend er vandoor is gegaan. Het is een van de redenen dat de zoektocht naar vermiste vrouwen en meisjes veelal te laat wordt gestart en de kans om de vermiste vrouw levend terug te vinden minimaal is.

Internationale vrouwendag

Gekleed in het paars en groen beginnen Mexicaanse vrouwen zondagmiddag 8 maart aan een tweedaags protest en nationale staking tegen gendergerelateerd geweld. De kleur paars staat  symbool voor het vrouw zijn en de kleur groen is de identificatie met de pro-choice beweging. Dit is een sociale beweging die zich hard maakt voor het vrije recht op abortus; het is een tegenhanger van de conservatieve pro-life beweging die abortus wil verbieden. Het is op zijn zachtst gezegd indrukwekkend om grote delen van het centrum van Mexico-Stad paars- en groengekleurd te zien. Er zijn verschillende toespraken, zoals die van mensenrechtenadvocaat en feminist Ximena Ugarte Trangay. “Dit is een krachtige politieke boodschap: we zijn met duizenden en duizenden vrouwen om gerechtigheid, gelijkheid, veiligheid en vrijheid te eisen.”

Meisjes en vrouwen van allerlei leeftijden staan zij aan zij met spandoeken die teksten dragen als “Wij zijn de kreet van de vrouwen die er niet meer zijn” en “Ik protesteer met mijn dochter zodat ik morgen niet voor haar hoef te protesteren”. Het spandoek dat misschien wel de meeste indruk achterlaat, is die van een jong meisje met de tekst: “Meisjes raak je niet aan, verkracht je niet en vermoord je niet”.

Eén dag zonder vrouwen

De dag na de protestmars zit ik, samen met mijn vrouwelijke huisgenoten, thuis achter mijn laptop. We besluiten alle drie uit solidariteit mee te doen met de nationale staking, genaamd “Un Día Sin Nosotras” (een dag zonder ons). Met de steun van andere vrouwenorganisaties riep een feministische collectief maandag 9 maart op tot een nationale staking om aandacht te vragen voor de trieste situatie van vrouwenrechten. De aankondiging luidde als volgt: “De negende beweegt geen vrouw zich. Geen vrouw in de straten, geen vrouw op het werk, geen meisje op school, geen studente in de universiteiten, geen vrouw die iets koopt.”

Volgens een prominente Mexicaanse krant hebben 22 miljoen vrouwen door heel het land meegedaan aan de staking. Buiten de lege straten en metrostations heeft de staking ook een aanzienlijk economisch effect gehad; de staking zou ruim anderhalf miljoen euro hebben gekost, volgens berekening van de Mexicaanse Vereniging van Personeelszaken. Toch ziet een groot deel van de bevolking de historische staking als een succes. Het tweedaagse protest moet een ommekeer in Mexico inluiden.

Moeders van slachtoffers

Een paar dagen voor de protesten interviewde ik de moeder van een twaalfjarig slachtoffer van verkrachting en femicide, wier zaak wordt bijgestaan door de organisatie waar ik voor werk (Instituto Mexicano de Derechos Humanos y Democracia). Toen ik haar vroeg wat ze tegen andere moeders van slachtoffers zou willen zeggen, antwoordde ze: “Dat ze zich niet stilhouden, dat we samen strijden, dat ze hun stem verheffen, dat we samen gerechtigheid eisen, omdat onze dochters het recht op leven hebben; het is het belangrijkste recht dat we hebben als mens”. Deze moeder is uitgegroeid tot een prominente mensenrechtenactiviste en ze hoopt met haar strijd voor gerechtigheid andere moeders te inspireren om op te staan tegen het patriarchale systeem.

Genderrollen

Natuurlijk behoort het een taak van de overheid te zijn om vrouwen te beschermen en een einde te maken aan het bestaande geweld tegen vrouwen. Maar er is meer nodig om verandering te bewerkstelligen. Een deel van het probleem is te wijten aan de diep gewortelde genderongelijkheid en de grote genderkloof in de maatschappij. Het nationale rapport over discriminatie laat zien dat 42,7 procent van de vrouwen boven de vijftien jaar betaald werk verricht tegenover 78,5 procent van de mannen boven de vijftien. Deze immense kloof komt ten dele voort uit genderstereotypen die al op jonge leeftijd ontwikkeld worden. In veel gevallen leiden die tot economische afhankelijkheid van Mexicaanse vrouwen en tot ongezonde relaties tussen mannen en vrouwen. Om geweld tegen vrouwen tegen te gaan en gendergelijkheid te bevorderen zullen genderstereotypen al vanaf jonge leeftijd bestreden moeten worden.

Gerelateerde berichten

Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend

Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend

Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.

Lees meer
Uitzending Spoorloos 1 november over geroofde Argentijnse baby’s

Uitzending Spoorloos 1 november over geroofde Argentijnse baby’s

De uitzending was woensdagavond 1 november, maar kan op Uitzending gemist worden teruggekeken. In de laatste uitzending van dit seizoen vertelt de in Nederland woonachtige Ana haar verhaal. Tien jaar geleden werd middels DNA-onderzoek vastgesteld dat zij tot de zogenaamde roofbaby’s behoort. Haar beide ouders zijn tijdens de Videla-dictatuur vermoord. Haar moeder was vijf maanden zwanger toen zij werd gearresteerd. Op één klein berichtje kort na haar arrestatie werd nooit meer iets van haar vernomen. Haar dochter Ana is geadopteerd, iets dat zij pas op 36-jarige leeftijd te horen kreeg.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This