Bij onderwerpen die beïnvloed zijn door de coronacrisis (zoals economische groei, export, import, toerisme) zijn de laatste cijfers over 2019. Die geven een beter beeld van de ‘normale’ situatie en betrouwbare gegevens over 2020 zijn er vaak nog niet.
| Oppervlakte | 1.100.000 vierkante kilometer. Twee keer zo groot als Frankrijk, 27 keer Nederland.
Bolivia claimt een doortocht door Chili naar de Stille Oceaan sinds Chili in de Pacifische oorlog (1879-1883) een deel van Bolivia veroverde en het land afsneed van de zee. Bolivia is rijk aan grondstoffen, zoals gas, zilver, lood, tin, goud en lithium. Bolivia bestaat van west naar oost eerst uit een hoogvlakte (Altiplano, rond de 4000 meter hoogte) tussen hoge Andesketens (een kwart van het land), heuvels en dalen en daarna uitgestrekte (sub)tropische laagvlakten die overgaan in het Amazonegebied. Dat zijn ook verschillende klimaatzones. Hoogste berg: Nevado Sajama (6542 meter). |
| Inwoners
|
11,750 miljoen. Die zijn vooral geconcentreerd op de Altiplano rond steden als La Paz en El Alto, rond Cochabamba in het tussengebied en rond Santa Cruz in de laagvlakte. |
| Levensverwachting | 71 jaar (gemiddelde Latijns Amerika en Cariben 77). Laagste van Zuid-Amerika. In LA-Cariben alleen in Haïti lager. |
| Hoofdstad | La Paz (regering en bestuur) en Sucre (parlement en rechtspraak) |
| Bevolking in steden | Bevolking in steden 70 pct.(LA-gemiddelde 82 pct.). Percentage moeilijk exact vast te stellen omdat veel Aymara op de Altiplano steeds heen en weer trekken tussen stad en hun dorp.Pct. stadsbewoners is in LA lager in Honduras, Guyana, Nicaragua, Paraguay, Suriname, Jamaica, Ecuador en Panama. Grootste steden: Santa Cruz (1,37 miljoen, Cochabamba (1,34 miljoen), La Paz (758.0000 en El Alto (846.000). Geen land kent zoveel grote hooggelegen steden. Van de zes steden in de wereld met meer dan 150.000 inwoners boven de 3600 meter zijn er vier in Bolivia: El Alto (4150 meter), Potosí (4090), Oruro (3706) en La Paz (3650). De twee enige steden met meer dan 300.00 inwoners boven 3600 meter zijn allebei in Bolivia: El Alto en La Paz. |
| Bevolkingsgroei | 1,4 pct. per jaar (LA-gemiddelde 1,0) Alleen in Venezuela en Guatemala hoger. |
| Kinderen per vrouw | Gemiddeld 2,45 (LA-gemiddelde 2,0). Alleen in Guatemala en Haïti hoger. In 1970/75 was het nog 6,5 per vrouw. |
| Etniciteit | Moeilijk precies vast te stellen. Het gaat bij volkstellingen om zelfidentificatie met een etnische groep. In 2001 noemde 62 pct. zichzelf als behorend tot een inheemse etnische groep toen ze konden kiezen uit een lijst van etnische groepen. In 2012 werd op een ingewikkelde manier eerst gevraagd of je inheems was en alleen als je ‘ja’ had geantwoord, kon je uit een lijst van inheemse groepen kiezen. Dat leverde maar 42 procent inheemsen op. Veel voorkomend is ook een indeling in inheems, mesties en blank. Hooguit 10 procent ziet zich als blank. In elk geval heeft Bolivia een van de hoogste percentages (misschien wel het hoogste) inheemse inwoners van Latijn Amerika. |
| Taal | Als hoofdtaal: Spaans (61 pct.), Quechua (21), Aymara (15), Guaraní (0,6). Volgens grondwet van 2009 zijn álle 36 inheemse talen en Spaans officiële talen van de Plurinationale staat Bolivia. |
| Godsdienst | Rooms-Katholiek (77 pct.), Evangelisch/Pinksterkerken (8 pct.), Ander protestants (8 pct.), geen (5,5 pct.) Bij RK sterke invloeden van indiaanse religies. |
| Alfabeten | 92,5 pct. (LA-gemiddelde 93 pct.): mannen 96,5, vrouwen 88 pct.
In 1970/75 nog 63 pct. (mannen 75 pct., vrouwen 52 pct.). |
| Omvang BNP | 40,3 miljard US-dollar (2018, officiële dollars).
100,4 miljard US-dollar (PPP: koopkracht dollars). Hierin is de aanzienlijke grijs/zwarte cocaïne-economie niet of slechts gedeeltelijk opgenomen. Volgens IMF was Bolivia in 2018 het land met de grootste informele economie ter wereld. 62,3 pct. zou niet officieel zijn geregistreerd. Aandeel sectoren in BNP (2017): Landbouw: 13,9 pct., industrie 37,6 pct., diensten 48,2 pct. De cijfers van deze nogal formele indeling komen niet goed overeen met het grote aandeel van de extractieve economie (mijnbouw enz.) bij de export. |
| BNP per hoofd (koopkrachtdollars, PPP) | 8.550 (2019) (LA-gemiddelde 14.800, Nederland 50.000). In LA-Cariben alleen Honduras, Nicaragua, Venezuela en Haïti lager en El Salvador en Guatemala ongeveer hetzelfde. |
| Economische groei | 2010-2017: gemiddeld 5,0 (Zuid-Amerikaans gemiddelde 1,7 pct.), in Zuid-Amerika alleen Paraguay hoger.
2018-2019; gemiddeld 3,6 pct. (Zuid-Amerika – 0,2 pct., vooral door diepe val Venezuela). Groeicijfers achterhaald door coronacrisis. |
| Export | 2019: 9,6 miljard US-dollar. Gas, zilver, zink, lood, tin, goud, quinoa, soja. Naar: Brazilië (18 pct.), Argentinië (16), Verenigde Staten (8), Japan (7), India (7), Zuid-Korea (6), Colombia 6, China (5). |
| Import | 2019: 10,1 miljard US-dollar. Machines, aardolieproducten, auto’s, ijzer/staal, plastics. Uit: China (21 pct.), Brazilië (17), Argentinië (13), Verenigde Staten (8), Peru (6). |
| Beroepsbevolking | Landbouw 29 pct., industrie 22 pct., diensten 49 pct. Voor LA erg veel in de landbouw, vooral minifundistas (kleine boeren) op de Altiplano. In alle sectoren veel mensen in informele sector. |
| Inkomensongelijkheid | Ginicoëfficiënt (2018) 43,8 (LA-gemiddelde 46,5). Van 2002 tot 2018 gedaald van 61,2 naar 43,8, de grootste vermindering van de ongelijkheid in die jaren in LA. |
| Bevolking onder armoedegrens | 33,5 pct. (2018) (LA-gemiddelde 31,0). Hoger in El Salvador, Honduras, Mexico, Guatemala en Haïti. Soms omstreden cijfers. |
| Zuigelingensterfte | 39 per 1000 levendgeborenen, boven LA-gemiddelde. In LA-Cariben alleen in Haïti hoger. |
| Veiligheid | 6 moorden per 100.000 inwoners per jaar (Nederland ongeveer 1). Gehalveerd sinds 2012 en voor LA erg laag. Misschien gebrekkige registratie, maar het blijft zeker ver onder El Salvador, Honduras en Venezuela met 50 tot 100 moorden per 100.000 inwoners. Bolivianen zien onveiligheid als minder groot probleem dan de meeste Latijns-Amerikanen. |
| Vrouwen in parlement | Huis van Afgevaardigden: 46 pct., Senaat; 56 pct. (LA-gemiddelde voor beide kamers samen 31 pct.). Met Cuba hoogste van LA-Cariben. |
| Menselijke ontwikkeling | Plaats op lijst van Verenigde Naties op basis van levensverwachting, opleiding en gemiddelde koopkracht: 107 van 189 landen. In LA-Cariben lager: Venezuela, Guatemala, Nicaragua, Honduras en Haïti. |
| Democratie | Plaats op Democratie-Index van The Economist: 94 van 167 landen. 19e van 24 LA-landen. In LA-Cariben slechter: Guatemala, Haïti, Nicaragua, Cuba en Venezuela. Bolivia in deze Index een Hybride Politiek Stelsel: een mix van democratische en autoritaire elementen. Bolivia in 2020 iets hoger op de lijst door reguliere verkiezing van Luis Arce tot president na de chaos rond presidentsverkiezing van eind 2019. |
| Corruptie | Plaats op Corruptie Perceptie Index van Transparency International: 124 van 179 landen. Van LA-Caribische landen Mexico, Dominicaanse Republiek, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Haïti en Venezuela slechter. |
| Persvrijheid | Plaats op Persvrijheidslijst van Reporters without Borders: 114 van 180 landen (8e plaats van LA). In LA-Cariben Guatemala, Nicaragua, Colombia, Mexico, Venezuela, Honduras en Cuba slechter. |
| Oordeel over politiek stelsel | Op basis van enquête van Latinobarómetro 2018, dus voor chaos bij presidentsverkiezingen eind 2019 en coronacrisis: Tevredenheid over democratie en vertrouwen in de instituties (kerk, rechters, parlement, militairen enz.) ongeveer op LA-gemiddelde. Maar met 33 pct. hoogste van LA dat regering regeert voor het hele volk en met 44 pct. eerste bij idee dat land vooruit gaat. |
| Menselijk geluk | 65e plaats van 153 landen. In LA 15 landen beter, alleen Paraguay, Dominicaanse Republiek, Venezuela en Haïti slechter (Cuba staat niet op de lijst). |
| Sport | Voetbal de favoriete sport. Daarnaast volleybal en (voor de rijken) golf. Driemaal deelname aan WK-voetbal: in 1930 en 1950 was dat mogelijk zonder kwalificatiewedstrijden vooraf. In 1994 kwam Bolivia wel door de kwalificatie door alle thuiswedstrijden (op 3600 meter hoogte, met de zuurstofgewenning of juist niet) te winnen (van Brazilië, Uruguay, Ecuador en Venezuela) en in uitwedstrijden nog een enkel puntje te halen. Alle drie de keren op WK in de groepsfase uitgeschakeld.
Tweemaal gastland voor Copa America (landenkampioenschap voetbal van Zuid-Amerika), dus gespeeld op extreme hoogte. In 1963 winnaar en in 1997 tweede. Sinds 1936 meestal (14 van de 19 keer) meegedaan aan Olympische Spelen, maar als enige Zuid-Amerikaans land nooit een medaille gewonnen. National jeugdvoetbalelftal wel gouden medaille bij Jongeren Olympische Spelen in Singapore in 2010. |
| Toerisme | In 2019 1,4 miljoen buitenlandse toeristen. Bolivia heeft toeristen zeer gevarieerde natuur te bieden. Toerisme-inkomsten 12 pct. van BNP. In 2020 door corona vrijwel ingestort. |
| Nederlandse vertegenwoordiging | De Nederlandse ambassade in La Paz was een tijd de grootste in Latijns Amerika, vooral voor de ontwikkelingshulp. Met vrijwel stoppen daarvan werden de ambassades in La Paz en nog een paar andere landen in 2013 gesloten. Bolivia valt nu onder de ambassade in Lima (Peru) en er is een Nederlands consulaat in Santa Cruz. |
| Politiek/bestuur | Volgens de grondwet is de plurinationale staat Bolivia een democratische republiek. Iedere vier jaar zijn er verkiezingen voor president en parlement. Sinds 2020 is Luis Arce van de MAS (Beweging voor het Socialisme) president, van dezelfde partij als Evo Morales, de eerste inheemse president (2006-2019) die in Bolivia een soort inheemse en sociaaleconomische revolutie doorvoerde. Zie voor kwaliteit van democratie hierboven o.a. Democratie, Corruptie, Persvrijheid en Oordeel over politiek stelsel. |
Opmerking: Over veel van bovenstaande punten (bijvoorbeeld over bevolking) geven verschillende bronnen uiteenlopende cijfers. Het gaat dus vaak om globale indicaties en niet om exact vaststaande gegevens.
Deze bijdrage is onderdeel van de Bolivia special (april/mei 2021)
