Tentoonstelling van Colombiaanse kunstenaar Beatriz González in Tilburg
Museum De Pont in Tilburg heeft recentelijk een aantal werken verworven van de Colombiaanse kunstenaar Beatriz González (Bucaramanga, 1932). Deze werken zijn tot 6 februari te zien in het museum. Cargueros de Bucaramanga, een acht meter lang geschilderd fries van textiel uit 2006 maakt op indringende wijze het geweld in Colombia voelbaar. Thema´s als vermissing, migratie en collectieve rouw staan centraal in het werk van González en sluiten aan bij actuele ontwikkelingen in Colombia en de rest van Latijns Amerika.
Beatriz González in haar atelier, Bogotá, Colombia 2016. Foto: Martijn van Nieuwenhuyzen.
Beatriz González studeerde kunstgeschiedenis, schilderkunst en architectuur. In het begin van haar carrière liet ze zich inspireren door beelden uit de westerse kunstgeschiedenis. Door ze opnieuw vorm te geven, gebaseerd op figuratie, platte vlakken en een levendig kleurenpalet ontwikkelde ze een eigen beeldtaal. González wordt weleens aangeduid als een kunstenaar van de popart beweging, zelf voelt ze zich vooral schilder.
Voortdurende gewapende conflicten hadden een blijvende impact op haar perceptie van de Colombiaanse samenleving: eest een tien jaar durende burgeroorlog, genaamd La Violencia (1948 – 1958), en vervolgens een halve eeuw gewapend conflict tussen de Colombiaanse staat en guerrillabewegingen zoals de FARC (1964 – 2016).
In 1965 maakte González een schilderij getiteld Los suicidas del Sisga (De zelfmoorden van Sisga). Dat schilderij was gebaseerd op een foto in de lokale krant; een jong stel was van de dam van de rivier Sisga gesprongen om de zuiverheid van hun liefde te bewaren. In eerste instantie werd dit schilderij niet geaccepteerd, maar uiteindelijk kwam juist door dit werk haar carrière op gang.
Beatriz González. Boceto Papel de colgadura desplazados, collectie De Pont. Foto: Eddo Hartmann.
Dragers
Veel van haar werken zijn gebaseerd op beelden uit lokale kranten. Zo liet zij beelden van een feestende Julio César Turbay, president van Colombia 1978-1982, in een serie afbeeldingen, levensgroot afdrukken op een gordijn decoración de interiores. Beatriz González heeft dozen vol knipsels, die de aanleiding vormen voor haar schilderijen en objecten.
Begin jaren negentig van de vorige eeuw nam zij een meer radicale houding aan, ze kon niet meer wegkijken van de toenemende wreedheden en politieke incidenten in Colombia. Thema´s als de dood, militairen, guerrillageweld en verdwijningen werden haar fenomeen, migratie kwam hier later ook bij.
In de eerste jaren van de 21ste eeuw was het González opgevallen dat fotojournalisten steeds meer beelden publiceerden van soldaten of burgers die dode lichamen transporteerden. Die beelden raakten haar omdat cargueros (dragers) in de negentiende eeuw mannen waren die fameuze reizigers door Colombia droegen, zoals de Duitse ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt, om hen de rijkdom van het land te laten zien. Nu is de rol van de dragers een heel andere. Zij tonen het drama waartoe de inwoners van Colombia zich dagelijks moeten verhouden. González begon een collectie knipsels van deze ‘cargueros’: beelden van naakte lichamen of van lichamen die worden voortgezeuld in een hangmat of in plastic zakken. Die beelden vormden de basis van reeksen silhouet-tekeningen en schilderijen met het ‘dragers’ thema, waarvan de acht meter lange Cargueros de Bucaramanga (2006) het hoofdwerk vormt.
Wegkijken is geen optie
Beatriz González. Cargueros de Bucaramango, 2006. Collectie museum De Pont.
González’ werk Auras Anónimas (Anonieme Aura’s) uit 2009 bestaat uit 8957 muurplaquettes. Het is een herhaling van het motief van de silhouetten van mensen die dode lichamen dragen. Deze gezeefdrukte voorstellingen ontwierp González voor het columbarium (urnenmuur) van de Centrale Begraafplaats in Bogotá. Deze historisch beladen locatie was aanvankelijk ontworpen voor de begraafplaatsen van hoogwaardigheidsbekleders, presidenten en rijke families. Na verloop van tijd werden hier duizenden niet-geïdentificeerde lichamen achtergelaten. González laat hiermee haar betrokkenheid zien met de duizenden die zijn verdwenen. Auras Anónimas wil zo een collectieve geschiedenis in herinnering brengen die nagenoeg niet aan bod komt in de officiële geschiedschrijving van het land. Over de kracht van haar werk zegt ze: “Kunst zegt dingen die de geschiedenis niet kan zeggen”.
Beatriz González. Ceremonia de la caja. Collectie De Pont. Foto: Eddo Hartmann
Migratie, vermissingen en collectieve rouw bepalen met name de laatste twintig jaar het werk van González. Steeds keert een geabstraheerd, zwart silhouet terug dat fungeert als allegorie van de geschiedenis van geweld, verdwijningen en gedwongen verplaatsingen in het Latijns-Amerikaanse land. In een breder perspectief verwijzen González’ signaal-achtige archetypen naar slachtoffers van geweld en migratie waar ook ter wereld. En naar het wegkijken van hun lot.
Op 25 november vertelde Martijn van Nieuwenhuyzen, directeur van museum De Pont in Tilburg, in een gesprek met conservator Maria Schnyder over de bijzondere aanwinst van acht werken van Beatriz González. Ook de documentaire ¿Por qué llora si ya reí? (¿Waarom huil je als ik al gelachen heb?) uit 2010 van Diego García Moreno werd getoond. Gelukkig is deze indrukwekkende, 77 minuten durende documentaire, die een goed beeld geeft van deze bevlogen kunstenaar, ook rustig te bekijken in de bibliotheek van het museum.
Museum De Pont is een onafhankelijk museum voor hedendaagse kunst, sinds 1992 gevestigd in een voormalige wolspinnerij. Naast werken van Europese en Amerikaanse kunstenaars richt het museum zich de komende jaren ook op kunstenaars uit Latijns Amerika. Iets voor La Chispa om in de gaten te houden!
Tentoonstelling Beatriz González is tot 6 februari 2022 te zien in museum De Pont in Tilburg.
Win gratis entree!
