Economie & Ondernemen

Socialisme, kapitalisme en een lange grens

28 augustus 2014

Nico Verbeek

Colombia en Venezuela ten strijde tegen de smokkel
Colombia en Venezuela delen een grens van 2219 kilometer. Van oudsher is dat gebied het domein van smokkelaars. De laatste jaren neemt de illegale handel een enorme vlucht door de prijsverschillen van benzine en levensmiddelen in de beide landen. Inmiddels neemt het zulke vormen aan dat Colombia en Venezuela het samen proberen aan te pakken. Beide landen hebben daar immers belang bij. Maar ze zien verschillende oorzaken voor de smokkel. Dat is niet gek, want Colombia is een kapitalistisch land en Venezuela kijkt vanuit socialistisch perspectief.

Ten tijde van wijlen president Hugo Chávez stond aan Venezolaanse kant de grens open om strijders van de Colombiaanse guerrillabeweging FARC te ontvangen. Die konden daar bijkomen van hun activiteiten op Colombiaanse bodem. Van oudsher is er ook een levendige handel tussen de twee landen, zowel van legale als van illegale aard. Nu heeft de invoer van een strenge prijscontrole in Venezuela geleid tot een omvangrijke smokkel van Venezuela naar Colombia. De al wankele Venezolaanse economie glijdt zo nog verder naar de afgrond.

Volgens een voorzichtige schatting zijn er maar liefst 250 illegale grensovergangen tussen de twee landen: 192 in het noordelijke departement La Guajira, 42 in het departement Santander en 13 in het departement Arauca. Het legale goederenvervoer moet het doen met slechts zeven legale grensposten. Het gebied aan weerszijden van de grens is een paradijs voor de zogenaamde bachaqueros, smokkelaars die te voet, per motor of in vrachtwagens smokkelwaar naar de andere kant brengen. Het transport gaat via kleine binnenwegen of zandpaden maar ook gewoon over de grote weg.

Europese prijzen

Een van de goederen die altijd al werd gesmokkeld van Venezuela naar Colombia is benzine. Want die kost omgerekend in Venezuela maar een paar dollarcent per liter, terwijl je in Colombia bijna Europese prijzen betaalt voor het vullen van je tank. Gouden handel dus voor smokkelaars. Tegenwoordig loont het echter ook om allerlei andere producten te smokkelen, zoals voedingsmiddelen, toiletartikelen, vee en constructiemateriaal.

Volgens een schatting van de Venezolaanse regering wordt maar liefst 40 procent van de goederen die het land importeert op illegale wijze geëxporteerd naar Colombia. Dat komt door de lage prijzen van de goederen, want de regering van president Nicolás Maduro, opvolger van Chávez, houdt die prijzen met staatssubsidies kunstmatig laag. En omdat dergelijke producten door de ‘gewone’ markwerking in Colombia veel hoger zijn geprijsd, kunnen smokkelaars ze met veel winst verkopen. Naar schatting gaan er dagelijks miljoenen liters benzine en tientallen tonnen gesubsidieerde levensmiddelen de grens over.

Schandalig

Het gevolg van de smokkel is dat een op de vier basisproducten niet of moeilijk te krijgen is in Venezuela. Hoewel er geen officiële cijfers zijn over de omvang van de smokkel, nam de minister van Buitenlandse Zaken van Colombia, María Ángela Holguín, het woord “schandalig” in de mond. Ze stelde dat “Venezuela de voedselvoorziening in Colombia financiert, ten koste van de industrie in eigen land.”

Venezuela voert als sinds 2003 een strenge politiek op het gebied van buitenlandse deviezen om kapitaalvlucht te voorkomen. Daarnaast heeft het subsidies ingevoerd op producten van eerste levensbehoeften. Maduro verdedigt dit chavistische beleid, dat dient om de ‘voedselsoevereiniteit’ van het land te garanderen. Dit beleid kan echter moeilijk succesvol genoemd worden: zo is de inflatie op jaarbasis bijna 60 procent en zou de nationale munt, de bolívar, eigenlijk nog veel meer gedevalueerd moeten worden om een ‘normale’ handel met buurlanden mogelijk te maken. De olieproductie zorgt voor 96 procent van de toevoer van deviezen in Venezuela.

Logisch

De smokkel is een directe aanslag op het economische model van de Venezolaanse regering. Recent heeft de regering dan ook een groot aantal maatregelen aangekondigd om de smokkel aan te pakken. Zo werd besloten om per 19 augustus voor dertig dagen lang de grens met Colombia ’s nachts af te sluiten. Van 22.00 tot 5.00 uur mag niemand de grens over. Deze maatregel kreeg veel kritiek in Colombia, want de directe slachtoffers zijn de mensen die in het grensgebied wonen, van wie velen in Colombia wonen, maar in Venezuela werken.

Minister Holguín was ook niet erg te speken over de unilaterale maatregel. “We denken niet dat de sluiting van de grens de aangewezen manier is om de smokkel in te perken. Dat moet met andere binnenlandse middelen gebeuren.” Ze beschouwt de sluiting als schadelijk voor de integratie tussen de twee landen: “Het gebrek aan voedsel in Venezuela heeft veel te maken met de smokkel naar Colombia. Maar als je alle levensmiddelen uit je land subsidieert en dat gebeurt niet in het andere land, dan is het logisch dat er smokkel zal plaatsvinden en dat is moeilijk te controleren.”

Biometrisch

Op 22 augustus ging Maduro nog een stap verder en verbood de export van alle producten van eerste levensbehoefte. Maduro: “We gaan de strijd tegen de smokkelmaffia’s op het hoogste niveau aan.” De president beschuldigt “politiek rechts in Venezuela” ervan de smokkel te steunen en “macabere plannen te ontwikkelen om het volk te irriteren en te treffen via de economie. Alles wat schade toebrengt aan Venezuela vinden ze fantastisch.”

De Venezolaanse president kondigde ook aan dat hij een controversieel systeem zal invoeren waarbij controle met vingerafdrukken in ‘gewone’ winkels en in staatswinkels ervoor moet zorgen dat niemand producten kan inkopen om ze vervolgens naar Colombia te smokkelen. Het idee is een verplichte ‘biometrische kaart’ in te voeren, die zal worden ingezet om voedselaankopen te beperken met behulp van een vingerafdrukscanner.

Tegenpolen

De regering van Maduro, nooit te beroerd om de schuld van alle rampen in Venezuela elders te zoeken, houdt zogenaamde ‘Colombiaans-Venezolaanse maffia’s’ verantwoordelijk voor de smokkel. Die zouden daarbij hulp krijgen van het particuliere bedrijfsleven, ook altijd de gebeten hond in de belevingswereld van Maduro. Je zou je natuurlijk ook kunnen afvragen of het mogelijk is dat zoveel goederen hun weg vinden naar Colombia, als ze daarbij geen hulp krijgen van functionarissen van de regering en vooral van leden van de strijdkrachten. Voor niemand is het een geheim dat de omvang van de corruptie in regeringskringen en vooral in het leger een van de grootste van Zuid-Amerika is.

Maanlandschap

En daar zit een aardige overeenkomst met de problemen in Colombia. In principe zijn Colombia en Venezuela tegenwoordig tegenpolen wat betreft de manier waarop ze hun economie bestieren. Colombia is een schoolvoorbeeld van een soort wild kapitalisme, waarbij aan de markt alle mogelijke vrijheden worden verleend en alles is gericht op het binnenhalen van buitenlandse investeringen. (tekst gaat verder onder foto)Daarbij wordt vooral de mijnsector, die druk bezig is om Colombia te veranderen in een maanlandschap, heel weinig in de weg gelegd. Daartegenover staat Venezuela dat na Cuba het tweede land in de regio is dat een werkelijke staatseconomie van de grond heeft gekregen. Maar wat de twee gemeen hebben, is dat ze worden geregeerd door een volkomen corrupte politieke klasse die er alles aan zal doen om haar eigen privileges te verdedigen ten koste van het welzijn van de bevolking.

Erfenis

President Juan Manuel Santos van Colombia moet niets hebben van het Venezolaanse socialistische model, maar uit pragmatisme doet hij er alles aan om een goede relatie te behouden met zijn ambtgenoot Maduro. Op 1 augustus hadden de twee topoverleg in de Colombiaanse kustplaats Cartagena, waar ze onder andere ook spraken over de aanpak van de smokkel. Een van de maatregelen die werden aangekondigd was de oprichting van het Binationale Commando Centrum voor de Controle op Smokkel. De bedoeling is om de informatie over de smokkelmaffia’s uit de twee landen te gaan delen. Het commandocentrum krijgt ook de beschikking over een nieuwe politie-eenheid, die met nieuwe technische middelen de wegen in het grensgebied moet gaan controleren.

De vraag is of deze nieuwe maatregelen voldoende zullen zijn om de smokkel werkelijk een halt toe te roepen, gezien de lengte van de grens en de corruptiegevoeligheid van de betrokkenen. Veel effectiever zou het zijn om de werkelijke oorzaken van de smokkel, de prijscontrole en de deviezencontrole, aan te pakken. Maar daar zal president Maduro voorlopig niet toe bereid zijn, want dan zou hij afstand moeten doen van zijn economische model en juist dat koestert hij als een belangrijke erfenis van Chávez, de grote roerganger, die bij leven en welzijn het startsein gaf tot de socialistische revolutie van de 21e eeuw.

Gerelateerde berichten

Van de ene crisis naar de andere- De onevenwichtige Argentijnse economie in vogelvlucht

Van de ene crisis naar de andere- De onevenwichtige Argentijnse economie in vogelvlucht

Argentinië is gewend aan periodes van recessies, koersschommelingen, hoge inflatie, wanbetalingen en sterk fluctuerende armoede. Dat komt mede door wisselvallig financieel en macro-economisch beleid. Tijdens de huidige sociaaleconomische problemen rees de ster van econoom Javier Milei als verpersoonlijking van het anti-establishment. Op 19 november strijdt hij in de tweede ronde van de verkiezingen om het presidentschap in een nek-aan-nekrace met Sergio Massa van de regerende peronistische partij.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This